Page 184 - My FlipBook

ЭРДЭМ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ БҮТЭЭЛИЙН ЭМХЭТГЭЛ “Эрдмийн чуулган-2023”

сумаас доош алтны уурхайнуудын үйл ажиллагаанаас
болоод голын орчин тойронд маш их бохирдол,
доройтолд өртсөн байна.

Эх үүсвэр: Судлаачийн боловсруулалт
Эх үүсвэр: Судлаачийн боловсруулалт 8-р зураг. Голуудын уналт (Зүүн бүсийн голууд – БНХАУ-ын
Далай нуурын ай савын голууд)
7-р зураг. Голуудын уналт (Төвийн бүсийн голууд)

Зүүн бүсийн голууд
Зүүн бүсийн голуудыг БНХАУ-ын Далай нуурын
ай савын голууд, ОХУ-ын нутаг руу хилээр гардаг
голууд гэж 2 хувааж зураглал гүйцэтгэв.
- БНХАУ-ын Далай нуурын ай савын голуудын
хувьд усны уналт багатай Монгол орны зүүн
бүсийн өргөн уудам тал нутгаар урсахдаа маш их
тахиралдан урсдаг усны урсац ихтэй голууд юм.
Уналт багатай тул тус голуудын хүндрэлийн зэрэг
нь I зэрэглэлд бүхэлдээ шахам хамаарч байна. Эх үүсвэр: Судлаачийн боловсруулалт
- ОХУ-ын нутаг руу хилээр гардаг голууд нь урсац
бүрэлдэхэд голлох нөлөө үзүүлэх хур тунадас 9-р зураг. Голуудын уналт (Зүүн бүсийн голууд- ОХУ-ын нутаг
элбэгтэй Хан хэнтийн нуруунаас эх авч урсдаг тул руу хилээр гардаг голууд)
усны урсац ихтэй эхэндээ урсгалын хурд, уналт
ихтэй байдаг бол эхэн дундаас доош өргөн уудам
тал хөндийгөөр урсахдаа уналт нь багасаж урсац НУУР: Судалгаанд нийт 186 нуурыг хамруулж,
нь нэмэгддэг байна. Тус бүсийн голууд нь эхэндээ судлагдсан байдал, нуурын усны дундаж гүн 2 метрээс
II-III зэрэглэл зонхилдог бол эхэн дундаас доош I багагүй байх, ойр орчимд томоохон нуургүй байх (50
зэрэглэл зонхилдог тул туршлагатай болон олон км), далайн түвшнээс дээш 2100 м-с өндөргүй гэсэн
нийтийн аялал жуулчлалд тохиромжтой байна. шалгуураар үнэлж 34 нуурыг түшиглэн адал явдалт
Улз гол нь тал хээрээр урсахдаа сүүлийн 200 км-т аялал жуулчлал хэрэгжүүлэх боломжтой гэж үзлээ
маш их тахиралдахаас гадна хөрс рүү шургаснаас (11-р хүснэгт).
улбаалж усны түвшин эрс багасдаг байна. Зарим
жил татардаг онцлогтой.

АДАЛ ЯВДАЛТ АЯЛАЛ ЖУУЛЧЛАЛЫГ ЗОХИОН БАЙГУУЛАХ БОЛОМЖТОЙ НУУР
11-Р ХҮСНЭГТ
Өргөн (км)
№ Нуурын нэр Аймаг Өндөр Талбай Урт (км) Дундаж Хамгийн их Дундаж Гүн (м)
2
(км )
(д.т.д)
Хамгийн их
Баруун бүс
1. Увс Увс 759 3350 84 40 79 12 20
2. Хар -Ус Ховд 1157 1852 72.2 26 27 2 4.4
3. Хяр гас Увс 1028 1407 75 19 31 47 80
4. Хар Ховд 1132 575 37 16 24 4.2 7
5. Дөргөн Ховд 1132 305 24 13 17 14 27

6. Ачит Увс 1435 297 24 12 18 2 5

7. Үүрэг Увс 1425 238 20 12 18 27 42
8. Тэлмэн Завхан 1700 194 28 12 16 13.8 27

9. Айр аг Увс 1030 143 16 9 13 6 10

183