Page 11 - My FlipBook

“Эрдмийн чуулган-2023” ЭРДЭМ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ БҮТЭЭЛИЙН ЭМХЭТГЭЛ

ХУРД СААРУУЛАГЧ “SPEED BUMP” БА “SPEED HUMP”
ТОНОГЛОЛЫН ЯЛГАА

Рэнчиндоржийн БОЛОРМАА
Монгол улс, Улаанбаатар, ШУТИС, Барилга, Архитектурын сургууль, Инженерийн байгууламжийн салбар

И-мэйл хаяг: bolor_scea@must.edu.mn

Хураангуй: Авто замын хөдөлгөөний аюулгүй байдал, зам-тээврийн ослын түвшин, давтамжид нөлөөлдөг хүчин
зүйлсийн нэг болох тээврийн хэрэгслийн хурд юм. Хөдөлгөөний хурдыг хянах, зохих хэмжээнд бууруулах зорилгоор
хурд бууруулах арга хэмжээг хэрэгжүүлдэг. Эдгээр арга хэмжээнд замын зорчих хэсэг дээр хурд сааруулагч
тоноглол /элемент/ суурилуулах шийдэл багтана. Хөдөлгөөний хурд сааруулах арга хэмжээг гудамж замын
ангиллаас хамааруулан хэрэглэдэг. Энэхүү өгүүлэлд манай оронд хэрэглэж буй хурд сааруулагч тоноглолын талаар
судлан, гадаад орны туршлагатай харьцуулан дүн шинжилгээ хийлээ.
Түлхүүр үг: зам тээврийн осол, зөвшөөрөгдөх хурд, , замын ангилал, хурд бууралт, тоноглол
I. УДИРТГАЛ өргөнтэй тэнцүү урттайгаар нэг чигийн хөдөлгөөнтэй
болон хэсэгчилсэн бүсийн чанартай замын орчим
Замын хөдөлгөөний дүрмийн хамгийн түгээмэл байрлах сургууль, цэцэрлэгийн дэргэдэх замд тавина
зөрчил нь хурд хэтрүүлэлт байдаг байна. Эдийн гэж заажээ.
засгийн хамтын ажиллагаа, хөгжлийн байгууллагын
судалгаагаар жолооч нарын 40‒50% нь тогтоосон
хурднаас илүү хурдтай зорчдог болохыг тогтоосон
байдаг. Хурд хэтрэлт замын хөдөлгөөнд
оролцогчдын аюулгүй байдал, хөдөлгөөний
системийн үр ашиг, байгаль орчинд сөрөг нөлөө
үзүүлдэг (Siegrist, Roskova 2001). Мөн хурд осолд
өртөх магадлал болон ослын гэмтлийн түвшинд
нөлөөлдөг (Элвик нар, 2004). Гадаад орнуудад хурд
сааруулах зорилгоор хяналтын камер, босоо хурд
сааруулагч, аюулгүй арал зэрэг тоноглолыг өргөн
ашигладаг байна.
Гаднын улс орнуудад хийсэн судалгаанаас
дүгнэхэд хурд сааруулах тоноглол нь зам тээврийн
гэмтлийн ослын тоог ойролцоогоор 41% бууруулдаг
болохыг харуулж байна (Элвик, 2009). Нью-Йорк
хотод хэрэгжүүлсэн хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг 1-р зураг. С1, С2 төрлийн хурд сааруулагч
сайжруулах хөтөлбөрөөр хурд сааруулагч
байрлуулсан газруудад хүний амь нас хохирсон, 2. 50мм өндөр, 350мм өргөн бүхий С3, С4
гэмтсэн ослын тоо жилд дунджаар 33 орчим хувиар төрлийн хурд сааруулагчийг зорчих хэсгийн
буурсан байна (Чен нар 2013). Хөдөлгөөний хурд өргөнтэй тэнцүү урттайгаар үзэгдэх орчин
сааруулах арга хэмжээг гудамж замын ангиллаас хязгаарлагдмал гарцын өмнө тавихаар заасан байна.
хамааруулан хэрэглэдэг бөгөөд хэрэв түүнийг 3. 75мм өндөр, 900мм өргөн бүхий С5, С6
оновчгүй байрлуулбал замын нэвтрүүлэх чадвар эрс төрлийн хурд сааруулагчийг зорчих хэсгийн
буурах, түгжрэл саатал үүсэх, зам-тээврийн осол өргөнтэй тэнцүү урттайгаар хүнд даацын тээврийн
үүсэх, тээврийн хэрэгсэлд гэмтэл үүсэх зэрэг сөрөг хэрэгсэл зорчихыг зөвшөөрдөг авто замын үзэгдэх
үр дагавар гардаг болохыг судлаачид [1] тэмдэглэсэн орчин хязгаарлагдмал гарцын өмнө тавихаар заасан
байна. байна.
II. MNS СТАНДАРТЫН ТАЛААР Энэхүү стандартад хурд сааруулагчийн мэдээлэх,
Манай улсын хувьд 2009 онд MNS 5968-2009 анхааруулах тэмдэгт тавих стандарт шаардлагыг
“Хурд сааруулагч. Техникийн ерөнхий шаардлага, заасан байна.
хэрэглэх дүрэм” стандарт батлан хэрэглэж эхэлсэн Харин стандартад хурд сааруулагчийн налуугийн
байна. Энэхүү стандартад 3 төрлийн хурд харьцаа, налуу хэсгийн урт зэргийг тодорхой
сааруулагчийн хэлбэр хэмжээ болон байрлуулах заагаагүй, авто замын ангилалд байхгүй “хэсэгчилсэн
замыг заасан байна. Үүнд: бүсийн чанартай замд тавина” гэсэн нь аль ангиллын

1. 70мм өндөр, 4200мм өргөн бүхий С1, С2 зам нь тодорхой бус, хөдөлгөөний хурд, эрчмийг
төрлийн хурд сааруулагчийг зорчих хэсгийн заагаагүй байна.

10