Page 122 - My FlipBook

ЭРДЭМ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ БҮТЭЭЛИЙН ЭМХЭТГЭЛ “Эрдмийн чуулган-2023”

харин тетраэдр хэлбэрийн торын гадаргууд бодисын материалын дээжээс 0.1 г-ыг авч уусмалын pH-ийн
шингээлт эрчимттэй явагддаг тул каолины бүтэц дэх утга рН=3-7 мужид тодорхой концентрацитай Cr (III,
цахиурын оксид дах тетраэдр бүтэц нь шингээлтийн VI) ион агуулсан уусмалд нэмж, 25–55 С-ийн
о
процесст чухал нөлөө үзүүлэх тул Цогт-Овоогийн температурт 0.5-6 цагийн хугацаанд температурын
ордын шаврыг сонгон авсан болно. Цогт-Овоогийн тохиргоотой соронзон хутгагчаар хутгана. Уусмалыг
ордын шаврыг читосантай тодорхой харьцаагаар шүүж шүүгдсэн уусмалаас аликвот авч
хольж шинэ шингээгч материалыг гарган авсан. Уг шингээгдээгүй Cr(III, VI)-ын хэмжээг
материалын тусламжтайгаар усан уусмал дахь спектрофотометрээр (HITACHI U-2910) 540 нм-ийн
хромын ионыг бууруулах арга, аргачлалыг долгионы уртад тодорхойлсон. Шингээлтийн
лабораторийн нөхцөлд боловсруулсан нь энэхүү багтаамжийг тооцоолохдоо доорх томьёог ашиглав.
ажлын шинэлэг тал болно.
= ( − ) ∙ (1)

II. СУДАЛГААНЫ МАТЕРИАЛ, АРГА ЗҮЙ 0
А. Судалгааны объект: энд: q-шингээлтийн багтаамж, мг/г;
Химийн цэвэр читасон болон Өмнөговь аймгийн C0 ба С-Cr(III, VI)-ын анхны ба тэнцвэрийн
нутагт орших “Цогт-Овоо” ордын шаврын дээжийг үеийн концентраци, мг/л;
механик хольцоос салгана. Үүний дараа тодорхой m-шингээгч материалын масс, г.
концентрацитай хүхрийн хүчил нэмж хүчлийн
0
боловсруулалт хийсний дараа 800-900 С 1 цаг III. ҮР ДҮН БА ХЭЛЭЛЦҮҮЛЭГ
дулааны боловсруулалтад оруулж органик хольцоос рН-ын нөлөө:
нь салгана. Бэлтгэсэн каолиныг ашиглан шинэ
төрлийн шингээгч материал гарган авав. Шинээр гарган авсан читосан суурьтай шинэ
материалын Cr (III, VI) шингээх процесст уусмалын
B. Читосан ба ‘Цогт-Овоо’ ордын шавраас гарган рН хэрхэн нөлөөлөхийг судалсан. Туршилтын
авсан каолиныг ашиглан шингээгч материал дүнгээс (2-р зураг) харахад Cr (III)-ийн хувьд рН=4
бэлтгэх: үед цэвэр читасон ашиглан гарган авсан үрэл
2%-ийн цуугийн хүчил (CH COOH)-ийн хэлбэртэй шингээгч материалын шингээлтийн
3
уусмалаас 200 мл-ийг авч уг уусмал дээр 8 г читосан багтаамжийн утга хамгийн өндөр буюу 17.90 мг/г
(C56H103N9O39) нэмж 12 цагийн турш 500 эрг/мин байна. Харин читасон ба каолины харьцааг 8:1
хурдтайгаар хутгана. Энэ уусмал дээр 1-3 г каолин харьцаагаар хольж бэлтгэсэн шингээгч материалын
нэмж 6 цагийн турш 500 эрг/мин хурдтайгаар хутган шингээлтийн багтаамж 17.31 мг/г байсан бөгөөд
нэгэн төрлийн уусмал гарган авна. Үүний дараа 1 Н- цэвэр читасон шингээгчийн шингээлтийн
ийн натрийн гидроксидын (NaOH) 200 мл уусмал багтаамжийн утгатай ойролцоо утгатай байна. Иймд
дээр гарган авсан холимгоос дусал дуслаар хийж дараагийн туршилтад читасон ба каолины харьцааг
үрэл хэлбэрийн шинэ шингээгч материалыг 8:1 харьцаагаар хольж бэлтгэсэн шингээгч материал,
бэлтгэнэ. Гарган авсан шингээгч материалыг шүүж pH=4-ыг сонгон авч туршилтыг гүйцэтгэв. Cr (VI)-
нэрмэл усаар саармаг орчинтой болтол угааж ийн хувьд (3-р зураг) рН=3 үед цэвэр читасон
тасалгааны температурт 12 цаг хатаасны дараа ашиглан гарган авсан үрэл хэлбэртэй шингээгч
шингээгч материалыг хатаах шүүгээнд 60 ℃-д 12 материалын шингээлтийн багтаамжийн утга
цагийн турш хатаана (1-р зураг). хамгийн өндөр буюу 24.06 мг/г байна. Харин
читасон ба каолины харьцааг 8:2 харьцаагаар хольж
бэлтгэсэн шингээгч материалын шингээлтийн
багтаамж 23.50 мг/г байсан бөгөөд цэвэр читасон
шингээгчийн шингээлтийн багтаамжийн утгатай
ойролцоо утгатай байна. Иймд дараагийн
туршилтад читасон ба каолины харьцааг 8:2
харьцаагаар хольж бэлтгэсэн шингээгч материал,
pH=3-ыг сонгон авч туршилтыг гүйцэтгэв. pН-ийг
нэмэгдүүлэхэд шингээлтийн багтаамж буурч байгаа
бөгөөд энэ нь усан уусмал дахь Cr(III, VI) ионы
орших хэлбэртэй холбоотой юм. Иймд шингээлтийн
идэвхийг судлах дараагийн туршилтыг Cr (III)-ийн
1-р зураг. Читосан суурьтай шинэ шингээгч материал хувьд рН=4 үед Cr (VI)-ийн хувьд рН=3 нөхцөлд
гарган авах бүдүүвч явуулах нь зүйтэй гэж үзэв.
C. Шингээлтийн туршилт явуулсан арга зүй:
Шинээр гарган авсан читосан суурьтай шинэ
материалын Cr (III, VI) шингээх идэвхийн
судалгаанд рН, шингээлтийн хугацаа, температур,
шингээгч материалын масс хэрхэн нөлөөлөхийг
судлав. Шинээр гарган авсан читосан суурьтай шинэ

121