Page 50 - My FlipBook
P. 50

ЭРДЭМ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ БҮТЭЭЛИЙН ЭМХЭТГЭЛ                                     “Эрдмийн чуулган-2023”

                ISSN 1560-8794                                      2021 ЭРДЭМ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ БҮТЭЭЛИЙН ЭМХЭТГЭЛ

                                                               БАГА ИЛЧЛЭГТЭЙ БОЛОН СИНТЕЗ ХИЙН ШАТАЛТЫН КИНЕТИК
                                                                                   СХЕМ
                                                                                                   1-Р ХҮСНЭГТ

                                                                H + O 2 → OH + O   OH + O     O + H 2 → OH + H
                                                                                  → H + O 2
                                                                 OH + H          OH + H 2       H 2 O + H
                                                                 → OH + O + H 2    → H 2 O + H   → OH + H 2

                                                                  OH + OH        H 2 O + O      H + O 2 + M
                                                                  → H 2 O + O    → OH + OH      → HO 2 + M
                                                                  HO 2 + H        HO 2 + H     HO 2 + OH
                                                                  → OH + OH       → H 2 + O 2    → H 2 O + O 2
                 1-р зураг. Шатаах камерын гурван хэмжээст загвар
                Бага  илчлэгтэй  хийгээр  ажиллах  хийн  турбины   CO + OH → CO 2 + H   CO 2 + H  CH 4 (+M)
                                                                                              → CH 3 + H(+M)
                                                                                 → CO + OH
             шатаах камерын дулааны хүчдэлийн хэвийн хэмжээг
             хангахын  тулд  түлшний  шаталтад  шаардлагатай     CH 3 + H(+M)    CH 4 + H       CH 3 + H 2
             анхдагч  агаарыг  өгөх  хэсгийн  хуйлруулах  хүрзний   → CH 4 (+M)   → CH 3 + H 2    → CH 4 + H
             өнцгийг  15о,  30о,  45о  градус  байхаар,  мөн  шатаах
             камерын дулааны хүчдэлийг хэвийн байлгахын тулд      CH 4 + OH      CH 3 + H 2 O  CH 3 O + H
                                                                                 → CH 4 + OH
                                                                  → CH 3 + H 2 O
                                                                                               → CH 2 O + H 2
             хийцийг  хоёр  давхар  цилиндр  хэлбэртэй  хийж,
             түүний  дотор  болон  гадна  цилиндрийн  дундуур     CH 2 O + H     HO 2 + HO 2  H 2 O 2 + M
             агаар  өгснөөр  шатаах  камерын  дотор  цилиндрийг   → HCO + H 2    → H 2 O 2 + O 2    → OH + OH + M
             хөргөж,  дулааны  хүчдэлд  орохоос  хамгаалж        HCO + M                       CH 3 O + H
             байгаагаараа  онцлогтой  юм.  Шатаах  камерын       → CO + H + M    CH 3 + O 2    → CH 2 O + H 2
                                                                                 → CH 3 O + O
             анхдагч  агаарын  хүрзний  хэлбэрийг  хуйларсан
             урсгал үүсгэж шатааснаар бага илчлэгтэй хийн түлш   CH 3 O + M      HO 2 + HO 2  H 2 O 2 + M
             бүрэн шатах нөхцөлийг хангасан.                    → CH 2 O + H + M   → H 2 O 2 + O 2    → OH + OH + M
                Бага илчлэгтэй болон синтезийн хийн шаталт нь    OH + OH + M    H 2 O 2 + OH   H 2 O + HO 2
                                                                 → H 2 O 2 + M
                                                                                               → H 2 O 2 + OH
                                                                                → H 2 O + HO 2
             дулаан  техникийн  үзүүлэлтүүдээс  хамааран  гучин
             таван  химийн  урвалыг  багтаасан  олон  үе  шаттай   H + OH + M → H 2 O + M   H + H + M → H 2 + M
             кинетик  схемээр  явагддаг  болохыг  эрдэмтэд
             тогтоосон байна [9-11].
                                                                 Шатаах  камер  дахь  шаталтын  процессыг
                Энэ кинетик схемийг дараах хүснэгтэд харуулав   симуляцид   Багануур   болон   Шивээ-Овоогийн
             (1-р хүснэгт).                                   нүүрснээс гарган авсан бага илчлэгтэй хийн дулаан
                                                              техникийн   үзүүлэлтүүдийг   дараах   хүснэгтэд
                                                              харуулав (2-р хүснэгт).
                 БАГАНУУР БОЛОН ШИВЭЭ-ОВООГИЙН НҮҮРСНЭЭС ГАРГАН АВСАН БАГА ИЛЧЛЭГТЭЙ ХИЙН ДУЛААН ТЕХНИКИЙН ҮЗҮҮЛЭЛТ
                                                                                                   2-Р ХҮСНЭГТ

                                   N 2        CO        CO 2       H 2S      H 2      CH 4       Түлшний
                                                                                                      р
                  Хийн нэр                                                                     илчлэг, Q н ,
                                   %          %         %          %         %        %         кКал/кг
                  Шивээ-Овоогийн
               нүүрсний хийн бүтэц   0.350497   46.97   0.1544     0.3120    45.72    6.287    3148.7
                  Багануурын
               нүүрсний хийн бүтэц   0.307549   57.35   0.010704   0.1159    38.55    3.51     3030.1


                Дээрх  2-р  хүснэгт  харуулсан  Багануур  болон   нүүрстөрөгчийн дутуу исэл (CO), азотын исэл (NO)-
             Шивээ-Овоогийн  нүүрснээс  гарган  авсан  бага   ийн тархалтыг дараах зургуудад харуулав.
             илчлэгтэй  хийн  дулаан  техникийн  үзүүлэлтүүдийг
             ашиглан шатаах камерын гурван хэмжээст хийцийн
             загварыг  ANSYS  программд  оруулан  загварчилж,
             судалж  буй  хувилбаруудын  хувьд  шаталтын
             камерын  уртын  дагуух  хэсэг  дэх  температурын
             тархалт,   шаталтын   бүтээгдэхүүнд   агуулагдах



                                                           49
   45   46   47   48   49   50   51   52   53   54   55