Page 130 - My FlipBook

ЭРДЭМ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ БҮТЭЭЛИЙН ЭМХЭТГЭЛ “Эрдмийн чуулган-2023”

амьдарч байгаа малчид бол байгалийн нөөц баялаг,
уур амьсгалын (байгалиас өгөгдсөн) ижил
нөхцөлтэй, тулгамдаж буй ижил асуудалтай, нэг
ижил өөрчлөлтийг даван туулж байгаа бүлэг хүмүүс
гэж ойлгож болно.
3. Судалгааны үр дүнд их өөрчлөлттэй буюу
хамгаалах шаардлагатай газар нутаг Сүхбаатар
аймгийн нийт газар нутгийн 40.42%, аймгийн нийт
3-р зураг. Сүхбаатар аймгийн сумдын уур амьсгал, бэлчээрийн газрын 43.30% -ийг, Дорнод аймгийн
ургамалжилтын нөхцөл, өөрчлөлт нийт газар нутгийн 31.27%, аймгийн нийт
бэлчээрийн газрын 36.13% -ийг тус тус эзэлж байв.
Уур амьсгал, ургамалжилтын нөхцөл байдал, 4. Дасан зохицох арга хэмжээ хэрэгжүүлэх
өөрчлөлтийн жинлэсэн үзүүлэлтээр графикийн зүүн аймгуудын эдийн засгийн голлох салбар нь мал аж
дээд талд ургамалжилт их, халалт, ууршилт бага, ахуй байна. Иймд он цагийн өөрчлөлтийн хандлага,
өөрчлөлт бага сумд нь Баяндун, Баян-Уул, баруун төлөвийг харгалзан орон зайн төлөвлөлт хийхдээ
дээд талд Ургамалжилт их, халалт, ууршилт бага, малчдыг татан оролцуулах шаардлагатай. Өөрөөр
өөрчлөлт их сумд, зүүн доод талд Ургамалжилт бага, хэлбэл засаг, төслийн байгууллага, малчдыг энэ
халалт, ууршилт их, өөрчлөлт бага сумд, баруун тэнцүү авч үзэн оролцоог (эрх, үүрэг, хариуцлага)
доод талд ургамалжилт бага, халалт, ууршилт их, тодорхойлох нь өндөр ач холбогдолтой.
өөрчлөлт их сумдыг тус тус 4-р зурагт үзүүлэв.
АШИГЛАСАН МАТЕРИАЛ, НОМ ЗҮЙ

[1] УУР АМЬСГАЛЫН ӨӨРЧЛӨЛТИЙН ҮНДЭСНИЙ
ХӨТӨЛБӨР. Улаанбаатар, Монгол Улсын Их Хурлын 2011
оны 02 дугаар тогтоолын хавсралт.
[2] Азийн Хөгжлийн Банк. “Монгол Улсын бэлчээрийн
тогтвортой байдал: Малчдын амьжиргаа ба уур амьсгалын
өөрчлөлт” , баримт бичиг
[3] R. Oyun, S. Altanhuyag, S. Tuya “Monitoring of surface
temperature daily dynamics using NOAA-AVHRR data”
Proceedings of 13rd Asian Conference on Remote Sensing
October 7-11, 1992, Ulaanbaatar, Mongolia
[4] S. Tuya, K. Kajiwara and Y. Honda “Estimation of
Evapotranspiration in Mongolian Grassland using Remotely
Sensed and Ground data” Proceedings of 24th Asian Conference
on Remote Sensing November 3-7, 2003 Busan, Korea
[5] S. Tuya, K. Kajiwara and Y. Honda “Estimation of
Evapotranspiration in Mongolian Grassland using Landsat-ETM
and NOAA-AVHRR” Proceedings of The Second International
Workshop on Terrestrial Change in Mongolia, December 2-3,
4-р зураг. Дорнод аймгийн сумдын уур амьсгал, 2003 JAMSTEC Yokohama Institute for Earth Science,
ургамалжилтын нөхцөл, өөрчлөлт Yokohama, Japan, pp.19-22
ДҮГНЭЛТ [6] S.Tuya, “Net radiation estimation under arid and semi-arid areas
in Bayan-Undur soum, Uvurkhangai aimag of Mongolia, with
1. Зорилтот 2 аймгийн нийт нутгийн уур Landsat TM data” Proceedings of the International Conference
амьсгал, байгалийн нөхцөл байдал, 2000-2021 оны on climate change on arid and semi-arid regions April 20, 2013
Ulaanbaatar, pp. 174-180
өөрчлөлтийн байдлын нэгдсэн үнэлгээг хийж бүх
сумдыг эрэмбэлж хур тунадас, ургамалжилт бага, [7] С.Туяа, “Монгол орны хээрийн бүсийн гадаргуугийн
халалт, ууршилт их, эдгээрийн сөрөг өөрчлөлтийн (Ургамал-Хөрс) ууршилтыг хиймэл дагуулын мэдээгээр
цараа ихтэй сумдын татмын ойг сэргээх, хөв цөөрөм, үнэлэх нь”, PhD нэг сэдэвт бүтээл, Улаанбаатар, 2016он
тэжээлийн агуулах байгуулах, хадлан, отрын [8] Genesis T. Yengoh , David Dent , Lennart Olsson , Anna E.
бэлчээр, булгийн эх хамгаалах газруудын байршлыг Tengberg , Compton J. Tucker III, “Use of the Normalized
тодорхойлж шалгуур үзүүлэлтүүдээр тохиромжтой Difference Vegetation Index (NDVI) to Assess Land
байдлыг нь үнэлэв. Degradation at Multiple Scales” Book., SpringerBriefs in
Environmental Science, 2016.
2. Өргөн уудам нутагт орших бэлчээрийн мал
аж ахуйн төлөвлөлтийн орон зайн нэгжээр БАХ [9] Compton J. Tucker,Jorge E. Pinzon,Molly E. Brown ,Daniel A.
(бэлчээр ашиглагчдын хэсэг)-ийг авбал ахуй Slayback,Edwin W. Pak,Robert Mahoney,”An extended
AVHRR 8‐km NDVI dataset compatible with MODIS and
амьдралын бодит орчин, нөхцөл, хэрэгцээнд SPOT vegetation NDVI data”, International Journal of Remote
нийцсэн дасан зохицох арга хэмжээг доороос-дээш Sensing, Volume 26, 2005 - Issue 20, p. 4485-4498
төлөвлөх аргаар хийх боломжтой болно. Нэг БАХ-т

129