Page 221 - My FlipBook

“Эрдмийн чуулган-2023” ЭРДЭМ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ БҮТЭЭЛИЙН ЭМХЭТГЭЛ

бугалгын булчин, 17) шууны урд тэнийлгэгч, 18) хоорондын зайг цэнхэр өнгөөр хэрчим татаж
ерөнхий хуруу тэнийлгэгч, 19) урд хагдны үеийн үзэхэд, дагзнаас сэрвээ хооронд татсан хэрчмийн
нугалуур, 20) цээжний гүн булчин, 21) хавирга урт нь сэрвээнээс харгам овоо хоорондын
хоорондын гадна булчин, 22) хавирганы гадна хэрчмээс богино байна. Тэгэхээр хүзүүний уртаас
булчин, 23) цээжний гүн булчин, 24) хондлойн нуруу нь яльгүй уртавтар байна. Монгол морины
булчин, 25) хондлойн өнгөц булчин, 26) гуяны гавал ясны уртыг хэмжсэн улаан хэрчмийг далны
шандсан хальсны чангалуур, 27) хагас шөрмөсөн урт, хондлойн урт дээр байрлуулахад уртын зай
булчин, 28) хондлойн гадна булчин, 29) гуяны адил байна. (4-р зураг)
хоёр толгойт булчин, 30) хурууны гөлгөр
тэнийлгүүр, 31) хурууны урт тэнийлгүүр, 32) 13-р шат: Зурсан Монгол морины арьс, дэл,
хурууны хажуугийн тэнийлгүүр гэх мэт зурсан. сүүл, хөөвөртэй дүрсэлсэн зурагт 4-р зургийн
монгол морины ерөнхий хэлбэртэй дүрсийн
12-р шат: “Монгол морь” –ийг суман дэлтэй, хэмжээсийг байрлуулахад ямар ч зөрөөгүй таарсан.
самбаа их сүүл, арьс, хөөврийг бодон дүрслэн Мөн олон улсын адууг хэмжих стандартад гавал,
зурахад, зэрлэг адуутай их төстэй зурагдлаа. дал, хондлой буюу аарцаг ясны урт адил байгаа нь
Монгол морины суурь болох 4 хөл шулуун бөгөөд “Монгол морь”-ны энэхүү дүрс бодит үнэн
бүдүүн, туурай бат бөх цомбондуу, бэрэвхий дүрслэгдсэн гэж үзэж байна. (5-р зураг)
босоо богино, шилбэ богино, үенүүд нь овгор
товгор. Хавирга урт дүрслэгдсэн нь гэдэс Бид энэхүү судалгаагаар МОНГОЛ МОРИЙГ
цөмрөхгүй уяа, ачаалал сайн даадаг чанар ЗУРЖ ДҮРЛЭХ АРГАЧЛАЛ-ийг бий болголоо.
харагдаж байна. Түүшүү шанаа өргөн зайтай
(атгасан гар орохоор), чихний уг бүдүүн
богинохон, хамрын нүх дун бүрээ мэт том. Хонин
бор дүүрэн нүдтэй, сэтгэл зүрх сайтай нүдний уг
улаан, хөмсөгний яс зузаан зурагдсан нь номхон
дөлгөөн зантайгаар дүрслэгджээ.
(3-р зураг)

4-р зураг Монгол морины ерөнхий суурь дүрсийн
хэмжээс

3-р зураг. A=3g хэсэгт ерөнхий суурь дүрс дээр цэгийг
тодорхойлон, араг яс, булчин, гадаад галбирыг зурж дүрслэх
аргачлалаар монгол морины ерөнхий хэлбэр, араг яс, булчин,
арьс, дэл, сүүлийг зурлаа.
IV. МОНГОЛ МОРИНЫ ЕРӨНХИЙ ГАЛБИР
Монгол хэмжээсээр баримал (3D) дүрслэлд
утсаар хэмжиж болж байв. Харин хавтгай зурагт
бол хэмжээг тавьж болохгүй байлаа. Тийм
болохоор бид морины ерөнхий дүрсэнд босоо
хэвтээ тэнхлэгт байрлуулсан. Босоо тэнхлэгийн
дагуу урд хөлийн туурайн ирмэгээс сэрвээний
голын өндөр цэг хүртэл шар өнгийн хэрчим 5-р зураг. Монгол морийг зурж дүрслэх аргачлалаар
бүтээсэн зургийн хэмжээс
зурсан. Монгол морины цээжний өндрийг
хэрчмээр тэмдэглэн, урд хөлийн урттай
харьцуулахад адил байна. Гадаад морийг энэ
хэрчмийн хэмжээгээр харьцуулахад, цээжний
өндрийн урд хөлийн бэрэвхийний дээд үе дээр
таардаг. Мөн монгол морины гурван овооны

220