Page 72 - My FlipBook

ЭРДЭМ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ БҮТЭЭЛИЙН ЭМХЭТГЭЛ “Эрдмийн чуулган-2023”

ӨРМИЙН МАШИНЫ ПАРКИЙН НАЙДВАРТАЙ БАЙДЛЫН
ТҮВШНИЙГ СИСТЕМИЙН ДИНАМИК ЗАГВАРЧЛАЛААР
ТООЦООЛОХ НЬ
(“Эрдэнэт үйлдвэр” ТӨҮГ-ын Ил уурхайн жишээн дээр )

Базарваанын АЛТАНСАНАА , Ууганбаярын БАЯСГАЛАН , Буджавын УУГАНБАЯР
1
2
3
1 Монгол улс, Эрдэнэт хот, Эрдэнэт цогцолбор дээд сургууль
2 БНХАУ, Хятадын уул уурхайн сургууль, CUMT
3 Монгол улс, Улаанбаатар, ШУТИС, Хэрэглээний шинжлэх ухааны сургууль
И-мэйл хаяг: Altansanaa.b@must.edu.mn

Хураангуй: In the mining industry, system reliability is often studied based on traditional methods or practice-based
mathematical calculations based on social issues such as economic and ecological impacts, but in recent years, research on
the reliability of machine selection, operation, and combination has been widely conducted. Research on the use of mining
machines has mostly focused on individual machines and fleets or excavator-dumper combinations, assessing and
predicting technical reliability. Mining machines can be considered as a large system consisting of high-capacity machinery
and equipment closely related to each other, and the main machines used in open-pit mining consist of sub-systems such as
drills, excavators, and dump trucks. In this article, the reliability of each machine as a system, rather than the reliability of
a single machine, is studied, and the current and future prospects of the drilling machine's reliability are calculated by
analyzing, experimenting, and simulating a combination of Markov chain and system dynamic modeling methods. As an
example, for the open-pit mine considered, 6 drilling machines of the same type are working, and the numerical data of the
machines for 2010-2020 were used in the calculation.
Түлхүүр үг: систем динамик, гогцоот диаграмм, vensim DSS, марковын хэлхээ
I. ОНОЛЫН ХЭСЭГ Ил уурхайн конвейерийг суурилуулах газар зүйн
оновчтой байршлыг хөрөнгө оруулалт болон
Загварчлалын арга нь аливаа асуудлыг ашиглалтын зардлаар нь загварчлалын онолд
шийдвэрлэхдээ хийсвэрлэх, хялбарчлах, орлуулах, тулгуурлан судалсан К.Роумпос (C. Roumpos, et.al.,)
харьцуулах боломжийг олгодог[6]. Ямар зүйл дээр нарын зохиосон хүрэн нүүрсний ордын ашиглалтын
загвар зохиох гэж байгаагаас хамаарч өөр өөр арга шийдвэр гаргах загварыг уул уурхайн салбарт өргөн
зүй ашигладаг бөгөөд өнөө үед загварчлалын 3 ашигладаг болсон бөгөөд энэ нь зах зээлийн
үндсэн аргачлалыг өргөнөөр ашиглаж байна. Үүнд: параметр, ордын нөхцөл болон уурхайн параметр,
систем динамик (SD), дискрет үйл явцын загварчлал байгаль орчин, нийгэм эдийн засгийн үзүүлэлтүүд,
(discerete event DE), хэрэглэгчдэд суурилсан (agent өрсөлдөөн гэсэн дөрвөн дэд параметрт суурилсан
based AВ) загварчлалын аргууд юм. Эхний хоёр нь математик загвар юм[1]. Уг загвар нь ихэнх уул
Ж.Форрестер /1950-аад он/, Ж.Гордон /1960-аад он/ уурхайн салбарт тохирдог тул уг харилцан уялдаа
нарын үндэслэсэн дээрээс доош чиглэлтэй аргад бүхий параметрүүдийг ашиглах нь түгээмэл байдаг.
тулгуурласан бол АВ арга нь загварчилж буй хүний Бид өөрсдийн загвартаа ордын шинж чанарын
зан төлөвт анхаарлаа хандуулдаг доороос дээш параметрүүдийг голчлон тусгахаар зорилгоо болгов.
чиглэлтэйгээр зохиогддогоороо онцлог ба сүүлийн
үед өргөн ашиглагдаж байгаа[1].

Системийн динамик загварчлалын арга зүй нь
юмыг системээр нь авч үздэгт гол утга учир нь
оршиж байгаа бөгөөд тэр системийг хөдөлгөж байдаг
хүчин зүйлд ямар нэгэн өөрчлөлт өгснөөр бүх
системд нөлөө үзүүлдэг. Энэ нь хүчин зүйлийн
нөлөөг тооцох явдал юм. Хамгийн чухал нь хувьсагч
хоорондын хамаарлыг зөв тодорхойлох хэрэгтэй тул
ямар нэг процессын учир шалтгааны гогцоот
диаграммыг зурагт (1-р зураг) буулгав[2].

Гогцоот диаграмм нь гэмтлийн модны
шинжилгээтэй төстэй, бүрэлдэхүүн тус бүрийн
хамаарлыг схем маягаар харуулдаг[3] бөгөөд дээрх 1-р зураг. Учир шалтгааны гогцоот диаграммын бүтэц
ойлголтуудын нийтлэг зүйлсийг 1-р зурагт дүрслэв
үзүүлэв.

71