Page 191 - My FlipBook
P. 191
“Эрдмийн чуулган-2023” ЭРДЭМ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ БҮТЭЭЛИЙН ЭМХЭТГЭЛ
БЭЛТГЭЛ АНГИЙН ОЮУТНЫ УНШИЖ ОЙЛГОХ, УНШИХ АРГА
БАРИЛЫН СУДАЛГАА
1
Эрдэнэбаатарын ЧИМЭДЛХАМ
1 Монгол улс, Улаанбаатар, ШУТИС, Гадаад хэлний сургууль, Хэрэглээний хэл шинжлэлийн салбар
И-мэйл хаяг: cheeme99@must.edu.mn 1
Хураангуй: Энэхүү судалгааны ажлын зорилго нь англи хэлээр академик эхийг уншиж ойлгох чадвар болон унших
арга барилын онол дээр тулгуурлан, ШУТИС-ийн ГХС-ийн гадаад хэлний бэлтгэл ангийн оюутнуудын уншиж
ойлгох чадвар, унших арга барилын хэрэглээ, мөн түүнчлэн унших арга барил, уншиж ойлгох чадвар хоорондын
хамаарлыг судлахад оршино. Бид энэхүү судалгааны ажилдаа Кэймбрижийн их сургуулийн PET англи хэлний
уншиж ойлгох шалгалтын материал, унших арга барилыг илрүүлэх асуумж SORS, оролцогчийн талаар ерөнхий
асуумж зэргийг хэрэглэгдэхүүн болгож авсан. Оюутнууд академик эх бичвэрийг уншихдаа унших арга барилыг
дунд зэргийн хэрэглээнд ашигладаг бөгөөд ихэвчлэн асуудлыг шийдэх арга барилыг /problem solving/ түлхүү
хэрэглэж байна. Уншиж ойлгох чадвар болон унших арга барил хоорондоо статистикийн хувьд хамраалтай байна.
Түлхүүр үг: reading comprehension, reading strategy, global, problem solving, and support reading strategies
I. УДИРТГАЛ II. ОНОЛЫН ХЭСЭГ
Даяаршиж байгаа өнөө үед дэлхий нийтийн Гадаад, дотоодын олон эрдэмтэд сүүлийн
хөгжлийн чиг хандлагыг дагаад нийгмийн жилүүдэд уншиж ойлгох чадвар, унших арга
харилцаа, техник, технологийн хэрэглээ, барилын чиглэлээр өргөн хүрээтэй судалгаа хийж
боловсрол, сургалт, хөдөлмөрийн зах зээлийн байгаа ч уншиж ойлгох үйл явцын талаар
салбарт заавал эзэмших чадварын нэг нь англи хэл хийгдсэн судалгааны ажил хязгаарлагдмал байна.
болж байна. Монгол Улсын хөгжлийн гол хүчин Уншиж ойлгох гэж юу болох, түүний үүрэг,
зүйл болох гадаадын хөрөнгө оруулалтыг татах, тодорхойлолтыг судлаачид янз бүрээр
гадаад худалдааг сайжруулах, цаашлаад гадаадын тодорхойлсон. Граб & Столерын судалгаанд
их дээд сургуульд суралцах хүсэлтэй оюутанд (2002) унших үйл явц нь текстээс утгыг бий
боломж олгох, соёл, олон улсын харилцааг төрөл болгох, мэдээллийн утга бүхий тайлбарыг бий
бүрийн чиглэлээр өргөжүүлэх нэг арга зам нь болгох арга гэж тайлбарладаг. Эх бичвэрээс утга
англи хэлний өндөр мэдлэгтэй байх явдал юм. бүхий хэсгийг олоход уншигчид идэвхтэй үйл
Монгол улсын хувьд англи хэлийг суралцахуйн явцад оролцдог.
бүх шатанд дэмжих зорилгоор бүх нийтийг англи
хэлтэй болгох үндэсний хөтөлбөрийг төрөөс Цаашилбал: зарим судлаачид уншиж ойлгох нь
хэрэгжүүлж байна. Англи хэл нь ахлах сургуулиас зөвхөн үг эсвэл авианы утгаараа төдийгүй
их дээд сургууль хүртэл зайлшгүй шаардлагатай уншигчтай нягт холбоотой гэж үздэг. Уншигч
хичээлийн болохын хувьд боловсролын салбарт текстийг унших явцад түүх, газарзүй, шинжлэх
онцгой байр суурь эзэлдэг. Энэ үүднээс ухаан, техник технологи зэрэг сэдвийн хүрээнд
суралцагчдаас хэлний үндсэн чадварууд болох өөрсдийн суурь мэдлэгийг идэвхжүүлэн текстийн
сонсох, унших, ярих, бичих чадварыг эзэмших талаар таамаглал дэвшүүлж уншиж ойлгодог.
шаардлагатай байдаг ч аливаа гадаад хэлийг сурах, Таамаглал үүсгэх нь текстийн гол утгыг олж
сургах үйл явцад уншиж ойлгох чадвар, дадлыг хөгжүүлэхэд чухал ач холбогдолтой (Рудлир &
хөгжүүлэх нь чухал байдаг. Унших дадал нь Сингир,1994). Алберто нар (2013) уншиж ойлгох
сургуульд сургадаг хамгийн чухал ур чадваруудын нь өргөн цар хүрээ бүхий ерөнхий мэдлэгээс
нэг гэж тооцогддог. Түүнчлэн монгол оюутнуудын эхэлж, дараа нь хэл шинжлэлийн нэгжид
хувьд англи хэлээр сонсох, ярих, бичих боломж анхаарлаа хандуулдаг гэж тайлбарласан байна.
тийм ч их байдаггүй ч англи хэлээр төрөл бүрийн Эдгээр өнцгөөс харахад уламжлалт буюу дээрээс
эх унших боломж илүү давамгай байдаг. Тиймээс доош шатлалаар текст уншихад уншигчийн өмнөх
унших дадал хичээлийн гол зорилго нь мэдлэг, туршлага идэвхжиж эхийг ойлгоход
суралцагчдын унших чадварыг сайжруулж мэдлэг, хялбар болдог.
чадвар, дадлыг эзэмшүүлэхэд оршино. Хоёрдогч Уншиж ойлгох үйл явц
хэлээр анхан, дунд, ахисан түвшний эхийг уншиж
ойлгох нь тухайн текстийг дуустал үг, өгүүлбэр Уншиж ойлгох нь урьдчилан унших, бататгах,
алгасахгүй уншиж, толь бичиг ашиглан шинэ дүгнэх, үнэлэх зэрэг болон үйл явцаас бүрдэнэ.
үгийн утгыг нэг бүрчлэн орчуулан уншиж дуусгах Рэйнер (1990) эхийг ойлгох үйл явцад гол
үйл явц хэмээн ойлгох хандлага давамгайлж анхаарлаа хандуулдаг зүйтэй. Тодруулбал эхийг
байна. уншихдаа тухайн хуудсан дээр хэвлэгдсэн үсгээс
190
