Page 164 - My FlipBook
P. 164
ЭРДЭМ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ БҮТЭЭЛИЙН ЭМХЭТГЭЛ “Эрдмийн чуулган-2023”
оруулагчдын хөрөнгө оруулалтын багцын байдлын тайлагналын зөвлөмж зэрэг мэдээллийг
удирдлагад байгаль орчин, нийгэм, засаглалын арга зүй боловсруулахад нэмэлтээр ашигласан
асуудлуудыг нэгтгэхэд чиглэсэн байв. болно.
Хөрөнгө оруулалтын шинжилгээнд тогтвортой Өгөгдөл цуглуулах: Компаниудын БОНЗ-ын
байдлын шалгуур буюу байгаль орчин, нийгэм, шалгуур үзүүлэлтүүдийн өгөгдлийг компанийн
засаглал (БОНЗ)-ын шалгууруудыг нэгтгэх веб сайт, жил тутмын үйл ажиллагааны тайлан,
практикийг нийгмийн хариуцлагатай хөрөнгө Монголын Хөрөнгийн бирж, Төрийн бус
оруулалт (НХХО) гэх бөгөөд 2020 оны байдлаар байгууллага, хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэл зэрэг
дэлхий даяар НХХО-ын хэмжээ 35.3 их наяд хоёрдогч мэдээллийн эх үүсвэрээс гадна
долларт хүрсэн бөгөөд 2016-2020 онд 55 хувиар компаниас авсан асуулгын хуудсаар дамжуулан
өссөн байна. цуглуулав.
Мөн НХХО-тай холбоотой эрдэм
шинжилгээний өгүүлэл, судалгааны ажлын тоо Шалгуур үзүүлэлт: БОНЗ-ын шалгуур
эрчимтэй өсөж байна. Энэ чиглэлийн судалгааны үзүүлэлтүүд нь Байгаль орчин, Нийгэм, Засаглал
ажлууд нь хөрөнгө оруулагчийн зан төлөв, НХХО- гэсэн 3 үндсэн ангилал, 10 дэд ангилалд
ын хөгжил, НХХО-ын гүйцэтгэлд төвлөрч байна. хуваагдана. Нийт 285 шалгуур үзүүлэлтийг сонгон
Харин НХХО-ын шинжилгээ, арга зүйн чухал авав. Экспертээр хөрөнгийн зах зээлд 10 болон
асуудал болох компанийг БОНЗ-ын шалгуур түүнээс дээш ажилласан, нийгмийн хариуцлага,
үзүүлэлтүүдээр үнэлж эрэмбэлэх, БОНЗ-ын компанийн засаглалын талаар мэдлэг,
шалгуур үзүүлэлт, үнэлгээ эрэмбэлэлтийг хөрөнгө туршлагатай зохицуулагч байгууллага,
оруулалтын шийдвэр гаргалтад хэрхэн нэгтгэх мэргэжлийн байгууллага, эрдэм шинжилгээ,
талаар судалгааны ажлууд хомс байна. сургалтын байгууллага, хувьцаат компанийн
Компаниудын БОНЗ-ын шалгуур төлөөлөл 7 экспертийг оролцуулав. Экспертүүд
үзүүлэлтүүдэд хандах хандлага, нөлөөллийг олон шалгуур үзүүлэлтэд ач холбогдлын зэргээр нь 1-5
улсад мэргэжлийн зэрэглэл тогтоогч байгууллага гэсэн үнэлгээ өгсөн. Ач холбогдлын индекс (RII)
үнэлдэг бөгөөд Монгол улсад мэргэжлийн 0.75-аас дээш дүнтэй гарсан шалгуур
үнэлгээний байгууллага одоогоор байхгүй байна. үзүүлэлтүүдийг сонгож асван.
БОНЗ-ын зэрэглэл тогтоогч мэргэжлийн БОНЗ-ЫН ШАЛГУУР ҮЗҮҮЛЭЛТҮҮДИЙН АНГИЛАЛ
үнэлгээний байгууллага нь бизнесийн
байгууллагуудын БОНЗ-ын гүйцэтгэлийг 1-Р ХҮСНЭГТ
сайжруулах чухал нөлөөлөгч болж байдаг. Иймд Үндсэн Шалгуур
Монгол улсад бизнесийн байгууллагуудын БОНЗ- ангилал Дэд ангилал үзүүлэлтийн тоо
ын шалгуур үзүүлэлтүүдийн гүйцэтгэл, ил тод Нөөцийн хэрэглээ
байдал, тайлагналыг сайжруулах, тэдгээрийг Байгаль Ялгарал 89
үнэлж, зэрэглэл тогтоох мэргэжлийн үнэлгээний орчин Инновац
байгууллагуудыг хөгжүүлэх шаардлагатай. Ажилчид
Уг судалгааны ажилд олон улс дахь БОНЗ-ын Хүний эрх
зэрэглэл тогтоогч мэргэжлийн байгууллагуудын Нийгэм Нийгмийн бүлэг 105
шалгуур үзүүлэлт, эрэмбэлэлт, зэрэглэл тогтоох Бүтээгдэхүүний
арга зүйг харьцуулан судалж боловсруулсан хариуцлагатай байдал
тодорхой шалгуур үзүүлэлт, арга зүйгээр Менежмент
Монголын Хөрөнгийн Биржийн хувьцааны Засаглал Хувьцаа эзэмшигчид 91
бүртгэлийн I, II ангилалд бүртгэлтэй хүнсний Нийгмийн хариуцлагын
стратеги
үйлдвэрлэл эрхлэгч компаниудыг үнэлж, Компаниудын асуулгын хуудсын асуултууд нь
эрэмбэлсэн болно. Мөн БОНЗ-ын үнэлгээг хөрөнгө Тийм (Т) эсвэл Үгүй (Ү) сонголтот асуулт ба тоон
оруулалтын шийдвэр гаргалтад нэгтгэх олон хүчин үзүүлэлтийг хариулж бичих нээлттэй
зүйлийн шийдвэр гаргалтын загвар санал болгов. асуултуудаас бүрдэнэ. Компаниуд Тийм (Т), Үгүй
Уг загварт БОНЗ-ын үнэлгээнээс гадна компанийн (Ү) сонголттой асуултад хариулахдаа тохирох
хувьцааны өгөөж эрсдэл, санхүүгийн үзүүлэлт, хариултыг дугуйлна. Тухайлбал: Компани байгаль
үнэлгээний харьцаа зэрэг хөрөнгө оруулалтын орчинд үзүүлэх сөрөг нөлөөлөл, ул мөр багатай,
шийдвэр гаргахад харгалзан үздэг гол тоон органик, дахин ашиглах боломжтой сав баглаа,
үзүүлэлтүүдийг ашиглав. боодлын хэрэглээг сайжруулах бодлоготой юу?
II. СУДАЛГААНЫ АРГА ЗҮЙ гэсэн асуултад хэрэв компанид тус бодлого байгаа
Уг судалгааны ажилд компаниудыг БОНЗ-ын бол Тийм (Т) хариултыг, байхгүй бол Үгүй (Ү)
шалгуур үзүүлэлтээр үнэлж, эрэмбэлэхэд хариултыг дугуйлна. Тоо хэмжээг бичих асуултад
ашигласан арга зүйг олон улс дахь БОНЗ-ын хариулахдаа хэмжих нэгжийг тодорхой бичнэ.
зэрэглэл тогтоогч мэргэжлийн байгууллагуудын Тухайлбал: Аюултай хог хаягдлын нийт хэмжээ?
шалгуур үзүүлэлтүүд, эрэмбэлэлт, зэрэглэл асуултад хариулахдаа .......тонн эсвэл .......куб.метр
тогтоох арга зүйг харьцуулан судалж гэж тодорхой бичнэ. Судлаач компаниудын
боловсруулав. Мөн тогтвортой хөгжлийн зорилт, асуулгын хуудсаар дамжуулан авсан мэдээллийг
улс орнуудын хөрөнгийн биржүүдийн тогтвортой хоёрдогч мэдээллийн эх үүсвэрээр дахин
163
