Page 167 - My FlipBook

“Эрдмийн чуулган-2023” ЭРДЭМ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ БҮТЭЭЛИЙН ЭМХЭТГЭЛ

матрицад шинжилгээ хийхийн тулд матрицын Шинжүүрүүдийн хувийн жин
багана вектор бүрийг нормчилно. Нормчлохын 0.09,0.09,0.09,0.09,0.09,0.09,0.45 байна. Дээр
тулд тэдгээрийн уртыг гарсан матрицын бүх нүдний утгыг харгалзах
хувийн жингээр үржүүлбэл дараах матриц гарна:

2
⃗
| | = √∑ томьёогоор олно. 0.071 0.055 0.030 0.091 0.023 0.021 0.290

=1

(0.008 0.027 0.052 0.007 0.016 0.065 0.286)
Нормчлох томьёо 0.057 0.067 0.068 0.003 0.086 0.059 0.202
Энэ жишээний хувьд эрсдэл, үнэ ашгийн
харьцаа нь зардал төрлийн, бусад нь ашиг төрлийн

= байна. шинжүүр юм. Иймээс сүүлийн матрицын 2, 3 дахь
̅

√∑ 2
=1 баганын минимум, бусад багана бүрийн
максимумыг сонгож
Өмнөх жишээний хувьд баганаар
+
+
нормчилсон матриц дараах байдалтай байна: ( 1 , 2 , 3 + )
= (0.071, 0.027, 0.030, 0.091, 0.086, 0.065, 0.29)
0.776 0.610 0.327 0.997 0.257 0.235 0.637 Ингэж сонгосон утгуудыг эерэг төгс шийд
(0.083 0.293 0.577 0.072 0.176 0.720 0.630)
гэнэ.
0.626 0.736 0.748 0.029 0.950 0.654 0.444
Шинжүүрүүдийн жинг тооцохдоо нийгмийн Үүний эсрэгээр хоёр дахь баганын максимум,
хариуцлагатай хөрөнгө оруулагч БОНЗ-ын бусад баганын минимум
үнэлгээнд илүү их ач холбогдол өгнө гэж үзээд − − − )
Аналитик шатлалын процесс (AHP- Analytic ( 1 , 2 , 3
= (0.008, 0.067, 0.068, 0.003, 0.016, 0.021, 0.202)
Hierarchy Process) аргачлалаар жинг тооцоолно.
нь төгс сөрөг шийд гэгдэнэ. Одоо сүүлийн
Шинжүүрүүдийн ач холбогдлын хэмжээг матрицын элементүүдийг гэж тэмдэглээд
тооцохдоо:
0.5

1- Илүү чухал, 3- арай чухал, 5- илүү чухал, 7- 2
+
+
маш чахал, 9- туйлын чухал, 2, 4, 6, 8- завсрын = [∑( − ) ] ба

1

утгууд =1
Эхлээд компанийн хосоор харьцуулах анхны 0.5
матриц гаргая. Хүчин зүйл бүр өөртэйгээ адил ач − − 2
холбогдолтой учир энэ матрицын гол диагналын = [∑( − ) ]
1

утгууд 1 байна. Хосоор харьцуулах стандарт =1
байдаггүй боловч хөрөнгө оруулагч БОНЗ-ын томьёогоор хоёр багана тодорхойлъё.
үнэлгээ бүх шинжүүрээс илүү чухал, бусад Шаардлагатай утгуудыг олоод дараах хүснэгт
шинжүүр ижил чухал гэж үзсэн гэж үзье. байгуулъя.
Шинжүүрийн таашаалын матрицийг байгуулж,
AHP тооцооллоор шинжүүрийн хувийн жинг ЭРЭМБЭЛЭЛТ
тооцвол: 9-Р ХҮСНЭГТ
ШИНЖҮҮРИЙН ТААШААЛЫН МАТРИЦ −
+ = Эрэмбэ
−
+
8-Р ХҮСНЭГТ + + −
−
+
E S P/ E R R ES Утгууд Хув Компани 1 0.082 0.145 0.227 0.639 1
R D E PS O O G ын ийн Компани 2 0.129 0.105
A E үржвэ утга 0.233 0.449 2
рийн n Компани 3 0.137 0.094
зэргий 0.231 0.407 3
н
язгуур Хүнсний үйлдвэрийн салбарын компаниудыг
ER 1 1 1 1 1 1 1/5 0.795 0.09 БОНЗ-ын үнэлгээ, зах зээлийн үнэлгээ, хувьцааны
өгөөж ба эрсдэлийн үзүүлэлт, санхүүгийн
SD 1 1 1 1 1 1 1/5 0.795 0.09 үзүүлэлт, санхүүгийн харьцаануудаас бүрдсэн
P/E 1 1 1 1 1 1 1/5 0.795 0.09 нийт 31 шинжүүрээр TOPSIS-AHP аргачлалаар
ES 1 1 1 1 1 1 1/5 0.795 0.09 үнэлж, үр дүн гаргав. Үүнд: БОНЗ-ын үнэлгээг бүх
P шинжүүрээс илүү чухал, бусад шинжүүрийг ижил
RO 1 1 1 1 1 1 1/5 0.795 0.09 чухал гэж үзэж, шинжүүрүүдийн хувийн жинг
A тооцоолов.
RO 1 1 1 1 1 1 1/5 0.795 0.09
E
ES 5 5 5 5 5 5 1 3.973 0.45
G
Ни 8.741 1.00
йт

166