Page 98 - My FlipBook

ЭРДЭМ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ БҮТЭЭЛИЙН ЭМХЭТГЭЛ “Эрдмийн чуулган-2023”

Ингэхдээ 1 бүсээс борлонгийн 9 буюу нийт 27 гэсэн дарааллаар буурч байна. Харин аль ч бүсийн
махны дээжийг судалгаанд хамруулав. хувьд булчин эдийн төрлүүд (гуя, хаа болон
нуруу) ба чийгийн агууламж хооронд тодорхой
Махны дээж бэлтгэсэн байдал: зүй тогтол байхгүй байна гэж дүгнэж болохоор
Малыг төхөөрөхөөс нь өмнө нас, хүйсийг байна.
тодорхойлон, урьдчилан бэлтгэсэн тусгай тэмдэг Уураг тодорхойлсон дүн:
тавив. Махны биохимийн найрлага судлах
дээжийг ойролцоо тарга хүчтэй гурван толгой Уураг нь ямааны махны тэжээллэг чанарыг
малын булчинг нийлүүлэн бэлтгэлээ. Ингэхдээ тодорхойлогч чухал үзүүлэлтийн нэг тул судалж
ямааны гулуузын гуяны хагас сарьслаг, хааны буй дээжийн уургийн агууламжийг тодорхойллоо
гурван мөрт, нурууны урт булчингийн хэсгээс өөх, (Хүснэгт 2).
хальс, бүлх оролцуулалгүйгээр 500 г хүртэл БОРЛОНГИЙН БУЛЧИН ЭДИЙН УУРГИЙН АГУУЛАМЖ
жинтэй дээж авч, нийлэг уутанд хийж хөлдөөн, (%)
судалгаанд ашиглах хүртэл -80°С–т хадгалав.
2-Р ХҮСНЭГТ
Судалгааны арга зүй:
Судалж буй ямааны махны чийгийг MNS Булчин Бүс нутаг
эдийн
6477:2014, уургийг MNS ISO 937:1984, тосыг MNS төрөл Говь Хуурай хээр Ойт хээр
ISO 1444:1984, үнслэгийг MNS ISO 936:2003
болон зарим эрдэс бодисын агууламжийг MNS Гуя 18.47±0.13 19.13±0.07 19.65±0.14
11047:2001 стандарт аргын дагуу тус тус
тодорхойллоо. Хаа 18.7±0.6 19.02±0.92 20.27±1.49
Дээжийн биохимийн найрлага тодорхойлох Нуруу 19.27±0.33 19.92±0.6 22.63±1.1
шинжилгээг ШУТИС, ҮТС-ийн Хүнс судлалын
ЭШ-ний төв, Монгол-Хятадын хамтарсан молекул Дундаж 18.81 19.42 20.85
биологийн хэрэглээний лабораторид гүйцэтгэсэн Эндээс харахад гуя, хаа, нурууны булчин эдийн
болно. уургийн агууламж нэг бүс нутгийн хувьд

III. СУДАЛГААНЫ ҮР ДҮН ойролцоо байна. Махны уургийн агууламж бүх
төрлийн малын маханд ерөнхийдөө ойролцоо
Чийг тодорхойлсон дүн: түвшинд байдаг гэсэн судлаачдын дүгнэлттэй
нийцэж байна [4]. Гэсэн хэдий ч ойт хээрийн
Ус, чийгийн агууламж нь махны чанар, бүсийн дээжийн уургийн дундаж үзүүлэлт (20.85
ялангуяа шүүслэг байдал, технологийн %) нь говийн болон ойт хээрийн бүсийнхээс тус
үзүүлэлтийг тодорхойлох гол хүчин зүйлүүдийн тус 2.04% болон 1.43%-иар их байна. Энэ нь
нэг юм. Иймд бүс нутгийн хувьд ялгаатай тухайн бүсийн бэлчээрийн ургамлын төрөл, цаг
борлонгийн булчин эдийн чийгийн агууламжийг агаарын ялгаатай байдлаас хамаарсан байх талтай.
тодорхойлов (Хүснэгт 1).
Мөн дээрх үр дүн нь Moawad, R.K нарын [7]
БОРЛОНГИЙН БУЛЧИН ЭДИЙН ЧИЙГ (%) ямааны махны уураг 19.97 ± 0.12% гэсэн
1-Р ХҮСНЭГТ дүгнэлттэй ерөнхийдөө дүйцэж байна.
Тос тодорхойлсон дүн
Булчин Бүс нутаг
эдийн Судалж буй гурван бүсийн борлонгийн гуя,
төрөл Говь Хуурай хээр Ойт хээр хаа, нурууны булчин эдийн нийт тосны
агууламжийг Сокслетийн аргаар тодорхойлон, үр
Гуя 70.67±0.73 74.22±0.34 72.45±0.33 дүнг харьцуулж, 3-р хүснэгтэд харуулав.
Хаа 69.53±0.57 74.89±0.56 72.57±0.36 Борлонгийн гуя, хаа болон нурууны булчин
эдийн тосны дундаж агууламж 2.46-8.91%
Нуруу 69.17±0.33 74.68±0.65 72.9±0.69 хооронд хэлбэлзэж байна.
Дундаж 69.79 74.60 72.64 БОРЛОНГИЙН БУЛЧИН ЭДИЙН ТОСНЫ АГУУЛАМЖ (%)
Хүснэгтээс харахад судалж буй 3 бүсийн 3-Р ХҮСНЭГТ
борлонгийн булчин эдийн чийгийн дундаж
агууламж 69.79-74.60% хооронд хэлбэлзэж байна. Булчин Бүс нутаг
эдийн
Энэ нь Moawad, R.K нарын [7] Египет борлонгийн төрөл Говь Хуурай хээр Ойт хээр
махны чийгийн агууламж 75.32±0.41% байна гэсэн
дүгнэлтээс 0.72-5.53% орчим хувиар бага байна. Гуя 7.83±1.57 2.43±0.03 2.83±0.49
Борлонгийн булчин эдийн чийгийн агууламж Хаа 9.57±0.33 2.47±0.71 3.22±0.27
хуурай хээрийн бүсийн (74.60%), ойт хээрийн
бүсийн (72.64%) болон говийн бүсийн (69.79%) Нуруу 9.33±0.57 2.49±0.39 5.3±2.34

97