Page 100 - My FlipBook

ЭРДЭМ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ БҮТЭЭЛИЙН ЭМХЭТГЭЛ “Эрдмийн чуулган-2023”

Судлаачид ямааны маханд төмөр (2.97 мг/100г), ТАЛАРХАЛ
кальци (12.35 мг/100г) кали (240.22 мг/100г) их
агуулагддаг нь эдгээр эрдсийн дутагдлаас үүсдэг ХХААХҮЯ-ны захиалгаар “Хөдөө аж ахуй,
цус багадалт, сульдаа, ясны сийрэгжилт болон хөдөөгийн хөгжлийн төслийн нэмэлт
зөөлрөлөөс сэргийлэхэд чухал ач холбогдолтойг санхүүжилт”-ээр хэрэгжсэн “Бэлчээрийн монгол
дурджээ. Мөн натри бага агуулдаг тул даралт малын махны чанарын судалгаа” төсөлд талархал
ихсэх зэрэг энэхүү эрдсийн хэрэглээг хязгаарлах илэрхийлье.
хоолны дэглэмийн үед тохиромжтой юм [7, 9]. АШИГЛАСАН МАТЕРИАЛ, НОМ ЗҮЙ
Мөн ном зүйн судалгаанаас харахад ямааны
маханд агуулагдах макро эрдэс нь микро эрдсээсээ [1] А.Бакей., Б.Чимэд-Очир., Д.Кадирбек. ‘Монгол орны
их байдаг гэсэнтэй нийцэж байна. бэлчээрийн тулгамдсан асуудал: гарц ба шийдэл,
Улаанбаатар, Би Си Ай, 2019, ISBN 978-9919-2153-3-0
Түүнчлэн дээрх хүснэгтээс харахад говийн [2] “Эрчимжсэн мал аж ахуйн хөгжлийг дэмжих” үндэсний
бүсийн борлонгийн булчин эдэд эрдсийн хөтөлбөрийн 2020 оны хэрэгжилтэд хийсэн хяналт
агууламж, ялангуяа макро эрдсийн агууламж (Ca) шинжилгээ, үнэлгээний тайлан, Улаанбаатар, 2020
бусад хоёр бүсийнхээс илүү байна. Энэ нь бүс
нутгуудын бэлчээрийн онцлог, ямааны идэш [3] Dimitar Panayotov. Study on chemical composition, fatty acid
composition and technological quality of meat in Boer goat
тэжээл, хөрс усны эрдэсжилттэй нь холбоотой kids, Bulgarian Journal of Agricultural Science, 27 (No 6)
байх магадлалтай юм. Харин булчин эдийн төрөл 2021, 1248–1257
болон эрдэс бодисын агууламж хооронд тодорхой
зүй тогтол ажиглагдсангүй. [4] Dhanda, J.S., D.G. Taylor, P.J. Murray and J.E. McCosker,
1999.The influence of goat genotype on the production of
Ямааны махны химийн найрлага нь хүйс, Capretto and Chevon carcasses. 2. Meat quality. Meat Sci., 52:
363-367.
хүрээлэн буй орчин, бэлчээр, тэжээлийн онцлог,
нядалгааны үеийн жин, эрүүл мэндийн байдал, [5] Irene Rumbidzai Mazhangara., Eliton Chivandi., John Fisher
хүрээлэн буй орчин, төхөөрөх арга гэх мэт олон Mupangwa., Voster Muchenje. The Potential of Goat Meat in
хүчин зүйлээс хамаардаг. Иймээс ялгаатай гарал the Red Meat Industry, Sustainability 2019, 11, 3671
үүсэлтэй, өөр өөр нөхцөлд бэлтгэсэн борлонгийн [6] Marta Suely Madruga., Ertha Janine Lacerda de Medeiros.,
булчин эдийн химийн үзүүлэлтүүдийг харьцуулж, Wandrick Hauss de Sousa. Chemical composition and fat
дүгнэлт өгөх нь түвэгтэй юм. profile of meat from crossbred goats reared under feedlot
systems, R. Bras. Zootec., v.38, n.3, p.547-552, 2009
ДҮГНЭЛТ
[7] Moawad, R. K., G. F. Mohamed, M.M.S. Ashour et al.
1. Бэлчээрийн монгол борлонгийн булчин эд Chemical Composition, Quality Characteristics and Nutritive
нь тэжээллэг чанартай махны эх үүсвэр болох нь Value of Goat Kids Meat from Egyptian Baladi Breed, Journal
of Applied Sciences Research, 9(8): 5048-5059, 2013
судалгааны дүнгээр батлагдаж байна.
2. Байгаль цаг уурын хувьд ялгаатай, судалж [8] Mohammad, A., Khaskheli, M., Rajput, I., Faraz, S., Rao, S.,
буй гурван бүсийн борлонгийн гуя, хаа болон Umer, M. & Devrajani, K. (2010). Effects of Slaughtering Age
нурууны булчин эдийн тосноос бусад тэжээлийн on Chemical Composition of Goat Meat. Pakistan Journal of
Nutrition, 9 (4), 404-408, ISSN 1680-5194.
бодисын (чийг, уураг, үнс) агууламж өөр
хоорондоо төдийлөн ялгаагүй байна. Харин [9] McDonald, P., Edwards, R.A., Grenhalgh, J. F., Morgan, C. A.
говийн бүсийн борлонгийн булчин эдийн тос нь Minerals. in Animal Nutrition, 6th ed. Pearson Education,
Edinburgh, UK, p. 108-145
ойт хээрийн болон хуурай хээрийн бүсийнхээс 2.3-
3.6 дахин их байгаа нь тогтоогдлоо. [10] Sheridan, R., L.C. Hoffman and A.V. Ferreira, 2003. Meat
3. Цаашид энэхүү судалгааг үргэлжлүүлэн quality of Boer goat kids and Mutton Merino lambs. 2. Sensory
махны уураг, аминхүчлийн болон тосны хүчлийн meat evaluation. Anim. Sci., 76: 73-79.
бүрэлдэхүүнийг судлан, хүний эрүүл мэндийг
дэмжигч чанарыг нь тогтоосноор хэрэглээг нь
нэмэгдүүлэх боломжтой юм.

99