Page 102 - My FlipBook
P. 102
ЭРДЭМ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ БҮТЭЭЛИЙН ЭМХЭТГЭЛ “Эрдмийн чуулган-2023”
малтмалын үнийн тогтвортой байдал болон Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татвар: Аж
нийлүүлэлтийн тогтвортой байдал нь Хятадын ахуйн нэгжийн жилийн үйл ажиллагааны орлогоос
хөгжилд хамгийн мэдрэмтгий сэдвүүдийн нэг 10% - 25% хүртэлх албан татвар ногдуулах. (0-6.0
болоод байна. Иймээс Татварын бодлого нь ашигт тэрбумд 10%, 6.0 тэрбумаас дээш 25%).
малтмалын нөөцийн менежмент болон хөгжлийн
байгууллагуудын ашиг сонирхлыг зохицуулах Эдэлбэр газар ашигласны төлбөр: Уурхайн
чухал хэрэгсэл болдог. эдэлбэрийн ашиглалт явуулж байгаа хэсгийн
газрын төлбөрийг уг газар нь уурхайн эдэлбэрт
II. АШИГТ МАЛТМАЛЫН ТАТВАРЫН олгохоос өмнө хөдөө аж ахуйн газрын үнэлгээний
ТОГТОЛЦООНЫ ХАРЬЦУУЛСАН СУДАЛГАА тойрог, хот, тосгон, бусад суурины газрын
үнэлгээний зэрэглэлийн алинд хамаарч байсныг
II.1. Татвар төлөгчийн харьцуулалт харгалзан хоёр дахин өсгөж тооцно .
[6]
Монгол Улс: Монгол улсын нутаг дэвсгэр дээр Ус ашигласны төлбөр: Монгол орны усны сав
үйл ажиллагаа явуулж орлого олдог, олдоггүй уул газар тус бүрийн усны суурь үнэлгээгээр уул
уурхайн болон хайгуулын, газрын тосны уурхайн үйлдвэрлэлийн зориулалтаар ашигласан
чиглэлийн гадаад, дотоодын аж ахуйн нэгжүүд усыг шоо метрээр. Төлбөрийн хязгаар / экологи-
Монгол улсын уул уурхай, газрын тосны хууль эдийн засгийн үнэлгээний хувиар/ .
[7]
тогтоомжийн дагуу татвар төлнө.
Хайгуулын ажлын тусгай зөвшөөрөл: Түгээмэл
Эрдэс баялгийг ашиглахад оруулж байгаа тархацтай ашигт малтмалын хайгуулын тусгай
хөрөнгө оруулалтыг богино хугацаанд нөхөх, зөвшөөрөл эзэмшигч нь доор дурдсан төлбөр
үйлдвэрлэгчдийн олох ашгийг бодит байдалд төлнө. Эхний жилд 100 төг/га, хоёр дахь жилд 200
зохицуулах санхүүгийн хувьд тогтвортой, төг/га, гурав дахь жилд 300 төг/га, дөрөв, тав дахь
найдвартай байхад учрах дарамтыг жигд жилд 1000 төгрөг тус тус төлнө .
[7]
хуваарилахын тулд хөрөнгө оруулагчдад
татварын хөнгөлөлт үзүүлэх хэд хэдэн боломж Тусгай зөвшөөрлийн төлбөр: Түгээмэл
байдаг. Үүнд: тархацтай ашигт малтмалын ашиглалтын тусгай
зөвшөөрөл эзэмшигч нь доор дурдсан төлбөр
Хайгуулын зардал: Хайгуулд урьдчилан гарсан төлнө. 0-20 га тутамд 5000 төг, 30 га хүртэлх 8000
зардлыг ирээдүйн татвар ногдох орлогоос суутгах төг, 50 га хүртэлх 10000 төг, 100 га хүртэлх 15000
замаар зохицуулалт хийдэг арга. төг, 200 га дээш 20000 төгрөг тус тус төлнө .
[7]
Ашиглалт явуулах уурхай: Ашиглалт явуулах БНХАУ: БНХАУ-ын нутаг дэвсгэр дээр ашигт
уурхай нь капиталын багтаамж ихтэй, үйл малтмалын бүтээгдэхүүн, байгалийн хий болон
ажиллагааг эхлүүлэхийн тулд олон давсны үйлдвэрлэл эрхлэгч хувь, албан
төрлийн тоног төхөөрөмж худалдан авах байгууллагууд юм. Уул уурхайн компаниудын
суурилуулах шаардлагатай болдог. Монгол улсын татвар, хураамжийн төрлүүдэд: нэмэгдсэн өртгийн
хувьд Аж ахуй эрхлэгчдийн өмчлөлд байгаа албан татвар, орлогын албан татвар, нөөцийн
үндсэн хөрөнгөнд түргэвчилсэн аргаар элэгдэл татвар, ашигт малтмалын нормын нөхөн олговор,
хорогдлын шимтгэл байгуулах асуудлыг 2007 оны хот байгуулалтын татвар, газар ашиглалтын татвар
нэгдүгээр сарын 1-нээс мөрдөгдсөн . зэрэг орно.
[4]
Тоног төхөөрөмжийн импорт: Уурхай барих Ашигт малтмалын нөөц ашигласны төлбөр:
хугацаанд нь гаалийн татварын чөлөөлөлт БНХАУ-д Газрын тос болон газанд 5-10 хувиар,
( гаалийн татварын тэг хувь хэрэглэх, чөлөөлөх, бусад ашигт малтмалуудад 0.3-60 юаниар тооцож
нөхөн олгох)-ийн арга хэлбэрүүдийг хэрэглэдэг. төлбөр ногдуулдаг. Энэ нь тус улс эцсийн
Экспортын худалдаа: Эрдэс баялгийг бүтээгдэхүүний болгодог өөрийн боловсруулах
экспортлоход НӨАТ болон гаалийн татвар үйлдвэртэй байдагтай холбоотой гэж үзэж
ногдуулдаггүй. болохоор байна. Харин давсанд ашигт малтмалын
нөөц ашигласны төлбөр ногдуулахдаа түүний
Мөн үүний зэрэгцээ Монгол улсад үйл төрөл, хэмжээ, олборлож буй аргаас хамааруулан
ажиллагаа явуулж буй уурхайнууд ашигт өөр өөр аргачлалаар төлбөр ногдуулдаг онцлогтой
[8]
малтмалын хуулийн дагуу дараах татваруудыг байна .
төлдөг. Үүнд:
Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан
Ашигт малтмалын нөөц ашигласны төлбөр: татвар(CIT): ААНОАТ-н хуулийн дагуу
Ашиглалтын тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч нь татварын хувь хэмжээ 0%-25%. Үүнд: Жижиг
уурхайн эдэлбэрээс олборлож худалдсан, эсхүл хэмжээний аж ахуйн нэгжүүдэд 10%-20%, шинэ
худалдахаар ачуулсан болон ашигласан бүх аж ахуйн нэгжүүд, өндөр технологийн үйлчилгээ
төрлийн бүтээгдэхүүний борлуулалтын үзүүлдэг аж ахуйн нэгжүүд болон тодорхой бүс
үнэлгээнээс 2.5% - 8.5% тооцож ашигт малтмалын нутагт үйл ажиллагаа явуулж буй аж ахуйн
[9]
[5]
нөөц ашигласны төлбөрийг улсын төсөвт төлнө . нэгжүүдийн ААНОАТ хэмжээ 15% байна .
101
