Page 155 - My FlipBook
P. 155
“Эрдмийн чуулган-2023” ЭРДЭМ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ БҮТЭЭЛИЙН ЭМХЭТГЭЛ
ИХ СУРГУУЛЬ -ҮЙЛДВЭР АЖ, АХУЙ НЭГЖИЙН ХАМТЫН
АЖИЛЛАГААНД НӨЛӨӨЛЖ БУЙ СААД БЭРХШЭЭЛ
1
Ганзоригийн БУЛГАМАА , Жаргалсайханы БУЯНХИШИГ ,
2
1 Монгол улс, Улаанбаатар, ШУТИС, Бизнесийн удирдлага, хүмүүнлэгийн сургууль, Технологийн
менежментийн салбар
2 Монгол улс, Улаанбаатар, ШУТИС, Бизнесийн удирдлага, хүмүүнлэгийн сургууль, Нийгмийн ухааны салбар
И-мэйл хаяг: bulgamaa.g@gmail.com, buynaa915@mail.ru
2
1
Хураангуй: Тус илтгэлийн хүрээнд манай улсын их сургуулиуд болон үйлдвэр, аж ахуй нэгжийн хоорондын хамтын
ажиллагааг гурвалсан мушгиа загвараар судлах арга зүйг ашиглан, тус хамтын ажиллагаанд нөлөөлж буй саад
бэрхшээлүүдийг илрүүлэхийг зорилоо. Бид уг судалгааны ажлаар онолын түвшин дэх их сургууль- үйлдвэр, аж
ахуй нэгжийн хамтын ажиллагааны 7 төрөл тус бүрт тулгарч буй саад бэрхшээлүүдийг тодорхойлох оролдлого
хийж, их сургууль- үйлдвэр, аж ахуй нэгжийн хамтын ажилллагаанд нөлөөлж буй олон саад бэрхшээлийн хүчин
зүйлсээс Монгол Улсын хувьд эн тэргүүнд тулгарч буй 4 төрлийн саад бэрхшээлийг шүүн авч, онолын болон
эмпирик анализ хийсэн. Судалгаанд нийслэлийн болон хөдөө орон нутгийн нийт 38 их дээд сургуулийн 500 багш
ажилтан оролцсон.
Түлхүүр үг: гурвалсан спираль загвар, их сургууль-аж үйлдвэрлэлийн хамтын ажиллагаа, инновац, мэдлэгт суурилсан
эдийн засаг.
Key words: Triple Helix Model, university-industrial cooperation, innovation, knowledge-based economy.
I. УДИРТГАЛ практик ойлголтыг сайжруулж, нийтэд
сурталчилж, судалгааны үр бүтээлтэй урсгалыг
Их сургууль болон үйлдвэр аж, ахуй нэгжүүд хөгжүүлэх шаардлагатай байна [22]. Жишээлбэл,
хоорондоо мэдлэг дамжуулах, хамтран ажиллах нь их сургууль-үйлдвэр аж ахуй нэгжийн хамтын
тухайн байгууллага болон нийгмийн хөгжилд ажиллагааг оновчтой тодорхойлоогүй эсвэл
ихээхэн ач холбогдолтой бөгөөд эдийн засгийн хамаарах ойлголт, нэр томьёог оновчлоогүй
хөгжилд хүчээ нэгтгэн оруулж буй хувь нэмэр улмаас зөв залуурдан удирдах боломжгүй болдог
болдог. [22]. Цаашлаад, практикт асар ач холбогдолтой
Сүүлийн жилүүдэд нээлттэй инновацын үзэл гэдгийг олон судлаач тодорхойлсон [7] боловч гол
баримтлалд үндэслэн эдийн засаг, бодлогын анхаарлаа патент, лиценз зэрэгт хандуулж [18],
хөгжлийг дагаад энэ төрлийн хамтын хамтын ажиллагаа хөгжих хэлбэрт төдийлэн
ажиллагаатай холбоотой эрдэм шинжилгээ, анхаарч судалгааг хийхгүй байна. Манай улсын
судалгааны ажлууд нэмэгдэж байна [14, 15, 29]. хувьд судлаач С.Амартүвшин, Б.Цогт-Эрдэнэ [30]
Түүнчлэн, их сургуулиуд илүү өрсөлдөөнтэй нарын дүгнэснээр, “мэдлэгийн эдийн засгийн
орчинд амжилттай үйл ажиллагааг явуулахын тулд суурь үнэлгээг илтгэх мэдлэгийн эдийн засгийн
үйлдвэр аж ахуйн нэгжийн санхүүжилт авах, индексийг авч үзэхэд 2012 онд дэлхийн 145 улсаас
өөрсдийн нэр хүндийг өсгөх давуу талыг бий Монгол улс 83-р байранд орсон нь Монгол Улсын
болгоход ихээхэн дарамттай тулгардаг [9]. мэдлэгийн салбарын хөгжил нь дунджаас доогуур
Нөгөөтэйгүүр, эдийн засгийн тогтворгүй байдал түвшинд байгааг илтгэж байна.
болон өрсөлдөөн идэвхэжсэнтэй зэрэгцэн, засгийн Kitagawa болон Lightower, 2014 зэрэг
газар, үйлдвэр аж ахуйн нэгжүүдийг инновац, судлаачид боловсролын байгууллагын үйл
хүний нөөцийг хөгжүүлэх замаар өөрсдийн давуу ажиллагааны чиглэлийг өргөн хүрээгээр нь
талыг бий болгохыг шаардаж байна [22]. Дээрх 2 (education), судалгаа (research), үнэлгээ
асуудлыг хамтад нь их сургууль-үйлдвэр, аж ахуй (valorization) гэсэн 3 ойлголтын нэгдэл гэж үзсэн.
нэгжийн оновчтой хамтын ажиллагаагаар
шийдвэрлэх боломжтой. Иймд бид уг өгүүлэлдээ их сургууль-үйлдвэр
аж, ахуй нэгжийн хамтын ажиллагааг амжилттай
Их сургууль болон үйлдвэр аж ахуй нэгж удирдахад дээрх 3 чиглэлийн хүрээнд хамтын
(байгууллага)-иуд мэдлэг солилцох замаар ажиллагааны 7 үйл ажиллагааг тодорхойлж,
хамтран ажилласнаар өрсөлдөх чадвараа судлан шинжлэх замаар өөрийн улсын хамтын
хөгжүүлж, бэхжүүлээд зогсохгүй улс орны ажиллагааны удирдлагын хэмжээнд хувь нэмрээ
инновац, эдийн засгийн хөгжлийн хүчирхэг оруулах оролдлого хийлээ. Мөн их сургууль-
хөдөлгүүр болно. үйлдвэр аж ахуй нэгжийн хамтын ажиллагааны
Улс орны хөгжлийн бодлогод уялдуулан, тулгарч буй саад бэрхшээлийг тодорхойлж, чухал
мэдлэг дамжуулалт, их сургууль-үйлдвэр аж ахуй ойлголтыг өгөхөөр зорьсон.
нэгжийн хамтын ажилллагааны онолын болон
154
