Page 156 - My FlipBook
P. 156
ЭРДЭМ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ БҮТЭЭЛИЙН ЭМХЭТГЭЛ “Эрдмийн чуулган-2023”
Бид ШУТсангийн санхүүжилтээр “Монгол Улс ойлголтод тодорхойлсон эдийн засаг, нийгмийн
болон Бүгд Найрамдах Беларусь Улсын хөгжлийг дэмжих академи (их сургууль), аж
технологийн шинэчлэл хийх хүрээнд гурвалсан үйлдвэр, засгийн газар хоорондын харилцан
спираль загвар дээр үндэслэн их сургууль, үйлчлэлийн тогтолцоог хэлнэ. Энэхүү тогтолцоог
үйлдвэрлэлийн салбар хоорондын хамтын анх 1990-ээд онд Хенри Эцковиц, Лоет
ажиллагааг хөгжүүлэх нь” хамтарсан Г21МН-002 Лейдесдорф нар “Гурвалсан ороомог, их сургуулт-
цогц судалгааг хийсэн бөгөөд уг судалгааны үйлдвэрлэл-засгийн газрын харилцан тогтолцоо:
ажлын чанарын болон тоон судалгаанд үндэслэн Мэдлэгт суурилсан эдийн засгийн хөгжлийн
хэд хэдэн саад бэрхшээлийг тодорхойлж, эмпирик лаборатори” номыг хэвлүүлснээр онолоо баталжээ
байдлаар судлаж, тэдгээрийн бие даасан [10, 11]. Их сургууль, аж үйлдвэр, засгийн газар
нөлөөллийг судлах замаар мэдлэгт өөрсдийн хувь хоорондын харилцан үйлчлэл нь шинэ
нэмрийг оруулж байна. Иймээс энэхүү илтгэл нь технологийг нэвтрүүлдэг газрууд, шинжлэх
Монгол Улсын их сургууль үйлдвэр аж ахуй ухааны парк зэрэг шинэ завсрын байгууллагуудыг
нэгжийн хамтын ажиллагааны чиглэл тус бүрт бий болгосноор Эцковиц, Лейдесдорф нар гурван
тулгарч буй саад бэрхшээлийг тодорхойлж, салбар хоорондын харилцаа холбоог онолчилж
нөлөөлөх хүчин зүйлсийг тусгасан анхны бүтээл эдгээр шинэ холимог байгууллагууд яаж
юм. үүссэнийг тайлбарласан. Манай улсын хувьд 2022
онд Б.Долгор, Д.Одмаа., нар “Гурвалсан спираль
Энэхүү илтгэл нь онолын суурь ойлголтыг загварын онол арга зүйн судалгаа” сэдэвт
тоймлон, өөрсдийн таамаглалыг дэвшүүлж, өгүүлэлдээ хамтын ажиллагаан дахь их сургууль-
дэвшүүлсэн таамаглалаа тоон үзүүлэлтээр баталж, үйлдвэр аж, ахуй нэгж-төрийн үүргийг онолын
дүгнэлт гаргасан. хувьд тайлбарласан [32].
II. ОНОЛЫН ХЭСЭГ b. Их сургууль-үйлдвэр аж ахуйн нэгжийн
a. Их сургууль-үйлдвэр аж ахуйн нэгжийн хамтын ажиллагааны саад бэрхшээл
хамтын ажиллагаа
Их сургууль болон үйлдвэр аж, ахуй нэгжийн
Gulati, 1998 “Стратегийн холбоо” гэсэн хамтын ажиллагаанд тулгарч буй саад
ойлголтыг тодорхойлохдоо хамтын ажиллагааг бэрхшээлийг тодорхойлохдоо өмнөх судлаачдын
өргөн утгаар нь хоёр байгууллага сайн дурын [24, 25] дэвшүүлсэн хүчин зүйлсийг үндэслэн (1)
үндсэн дээр харилцан ашигтай солилцоо хийх гэж харилцаа холбоо тогтоох саад бэрхшээл
тодорхойлсон [12]. Үүнээс үзэхэд, их сургууль (connection barrier), (2) санхүүгийн хомсдолын
болон үйлдвэр, аж ахуй нэгжийн харилцан саад бэрхшээл (funding barrier), (3) байгууллагын
ашигтай хамтын ажиллагаа нь албан болон албан соёлын саад бэрхшээл (organizational culture
бус харилцан үйлчлэл хэмээн ойлгож болно [31].
Үүнд, их сургуулиудын боловсрол, судалгаа, differences barrier), (4) байгууллагын дотоод
үнэлгээ зэрэг гол чиглэлийн аль нэгтэй холбоотой зохион байгуулалттай холбоотой саад бэрхшээл
олон төрлийн хамтын ажиллагааны үйл ажиллагаа (internal organizations characteristics barrier) гэсэн 4
саад бэрxшээлийг авч үзсэн.
багтдаг.
Бид уг өгүүлэлдээ хамтын ажиллагааг Kitagawa c. Харилцаа холбоо тогтоох саад бэрхшээл:
болон Lightower, 2014 нарын боловсролын Их сургууль-үйлдвэр аж ахуй нэгжүүд
байгууллагын үйл ажиллагааг боловсрол хоорондоо харилцаа холбоо тогтооход мэдээлэл
(education), судалгаа (research), үнэлгээ хангалтгүй байдаг. Энэ нь их сургуулийн хувьд ч,
(valorization) гэсэн 3 чиглэлд ангилж, үйлдвэр аж үйлдвэр аж, ахуй нэгжийн хувьд тулгардаг
ахуй нэгжтэй хөгжүүлэх хамтын ажиллагааг бэрхшээл бөгөөд харилцан хамтын ажиллагааг
эдгээр 3 чиглэлд хамаатуулан авч үзсэн ангиллыг хөгжүүлэх боломж нь тун хязгаарлагдмал байдаг.
ашигласан. Тодруулбал, боловсрол (education)-ын Тус тусын үйл ажиллагааны талаар мэдээлэл хомс
чиглэлд (1) сургалтын хөтөлбөр боловсруулах, учраас харилцан хамтран ажиллах боломж нь
хүргэх (curriculum design and delivery CDD), (2) хязгаарлагдмал хүрээнд хийгддэг, мөн хамтын
насан туршийн боловсрол (lifelong learning LLL), ажиллагаа нь анхан шатны ярианы түвшинд,
(3) оюутан солилцоо (student mobility SM), (4) ойлголцох уулзалтуудаас эхэлдэг [1; 25]. Үйлдвэр,
боловсон хүчин солилцоо (professional mobility аж ахуй нэгж болон их сургуулиуд хоорондын
PM) зэргийг хамаатуулан авч үзсэн. Судалгаа хамтын ажилллагааны ач холбогдол, үр дүнгийн
(research)-ны чиглэлд (5) судалгаа шинжилгээ талаарх мэдээлэл хомс бол энэ нь нэлээд
R&D, харин үнэлгээ (valorization) чиглэлд (6) хүндрэлтэй тулгарах бөгөөд анхан шатны
энтерпренёршип (entrepreneurship ENT), (7) харилцаа холбоо тогтоох хамтрагчаа сонгоход
судалгааны ажлын үр дүнг худалдаалах төвөгтэй болдог. Ихэнх эх сурвалжууд хамтын
(commercialization of R&D COM) үйл ажиллагааг ажиллагаа, судалгаатай холбоотой үйлдвэр аж,
хамааруулсан байна. ахуй нэгжийн талаар мэдээлэл хомс, тэдгээртэй
Их сургууль-үйлдвэрлэлийн хамтын харилцаа холбоогүй байх нь үйл ажиллагааны
ажиллагааг авч үздэг Гурвалсан спираль загвар нь боломжуудыг хумьж өгдөг.
мэдлэгийн эдийн засаг, мэдлэгийн нийгэм гэх мэт
155
