Page 213 - My FlipBook

“Эрдмийн чуулган-2023” ЭРДЭМ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ БҮТЭЭЛИЙН ЭМХЭТГЭЛ

хөдөлгөөнийг өрнүүлэх гол түлхүүр бол орон үйлдвэрлэгч манлайлалтай маркетингийн
нутгийн коммунитиг хөгжүүлэх явдал., гэтэл чадварын хязгаар төрлөөр тус тус 6-р аж
коммунити гэдэг үгийг одоо болтол монгол хэлнээ үйлдвэржилтийг хэрэгжүүлж байгааг дурдсан
оновчтой орчуулаагүй байна” гэсэн хариулт байдаг[12].
сонгодог утгаар нь бид хорших тухай үзэл санаа
бэхжээгүй байгаагийн нэг илрэл юм. Зүүн хойдын Азийн дээрх улс орнуудын 6-р аж
үйлдвэржилтийг хэрэгжүүлж буй төрөл нь олон
БНСУ-ын фермерүүдийн хувьд янз, ялангуяа фермерүүд бизнесээ илүү
бүтээгдэхүүний маркетинг, брэндинг бол төрөлжүүлэх чиглэлд анхаардаг болох нь
тулгамдсан асуудал гэж үзэж байгаа нь нэгнийгээ анзаарагдсан байна. Тэд шаардлагатай бол
дуурайсан ижил төстэй бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх үйлдвэрлэгч нартай нягт холбоотой ажиллах
хадлагатай Монгол улсын хувьд өрсөлдөөнийг сонирхолтой байдаг ажээ. Төрлөөр нь авч үзвэл:
сөрөг чиглэлд эрчимжүүлэх магадлалтай ба орон орон нутгийн коммунити, бүтээгдэхүүн төвт,
нутгийн онцлогт тохирсон өрсөлдөх чадвартай борлуулалт-түгээлт төвт, гал тогоо төвт, асаргаа-
онцгой цөөн тооны бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлд эмчилгээ төвт, экспорт төвт гэх зэргээр тухайн
анхаарч, нөөцүүдээ төвлөрүүлэн чиглүүлэх нь орон нутагт хэрэгжүүлж буй төслийнхөө
чухал гэсэн сургамж болох ёстой. зорилгоос хамаарч өөр өөр байна[11].

3-р зураг. Зүүн гар талд Японы Токачи аймгийн ХАА эрхлэгч фермер өрхүүд, баруун гар талд Монгол улсын Төв аймгийн
Батсүмбэр сумын ХАА-н фермер өрхүүдийн дрон ашиглаж авсан дүр төрхийн зураг. Батсүмбэр сумын зургийн өмнөд
хэсэгт харагдаж буй нь социалист, төлөвлөгөөт эдийн засгийн үед үйл ажиллагаа явуулж байсан 400 үнээний эрчимжсэн
фермийн үлдэгдэл балгас, даршин тэжээл бэлтгэж байсан “ям” гэж нэрлэгдэх гурван байгууламжийн ул мөрүүд харагдаж
байгаа байдал.

III. МОНГОЛ ДАХЬ ХӨДӨӨ АЖ АХУЙН
ХӨГЖЛИЙН НӨХЦӨЛ БАЙДАЛ
Ажиглалтын судалгаагаар ч гэсэн Японы
сумын нэгдсэн хоршоонууд 4-6 төрлийн C. Эрчимжсэн үхрийн фермүүдийн тулгамдаж
бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэл дээр төвлөрдөг болохыг буй асуудал
анзаарсан юм. Японы Обихиро ЖАЙКА байгууллагын

БНХАУ-ын тухайд бол “6-р аж үйлдвэрлэл” “Өвсний үндэс хөтөлбөр”-ийн төслөөр Монгол
үзэл санааны дор онолын 3 тавилтайгаар авч үзсэн Улсын Төв аймгийн Батсүмбэр сум ба Японы
байдаг. Үүнд: а) аж үйлдвэрийн хамаарлын онол, Хоккайдо мужийн Токачи аймгуудын сүүний
б) байгууллагын онол, в) хөдөлмөрийн үйлдвэрлэл эрхлэгч хоршоод, фермер өрхүүдийн
төрөлжилтийн онол багтана[9]. харьцуулсан судалгааг хийлээ. Ажиглалтын
судалгаагаар 3-р зурагт үзүүлсэн дүр төрхүүдийг
2002 онд БНХАУ Дэлхийн худалдааны доорх байдлаар дүгнэж болно.
байгууллагад нэгдсэнээр хот ба хөдөөгийн
орлогын зөрүү эрчтэй нэмэгдэх болж, 1990 онд энэ Японы хувьд фермер өрхүүд өөрсдийн
зөрүү нь 2,2 дахин байсан бол 2010 онд 3,23 дахин эзэмшил талбайн захад хувийн орон сууцаа
зөрүүтэй болсон[11]. Эдийн засгийн өсөлт байгуулж, газар зохион байгуулалт нь эмх цэгцтэй,
нэмэгдэхийн хэрээр энэ зөрүү нэмэгдэж байгаа нь эдгээрийг холбосон зам, усалгааны систем зэрэг
БНХАУ-д орон нутгийн эдийн засгийг дэд бүтцийг нарийн төлөвлөж байгуулсан нь
эрчимжүүлэх шаардлагатай болсноор 2011 оноос харагдана. Токачи аймгийн ХАА-н нэгдсэн
ХААЯ-наас 76 үндэсний ХАА-н аж хоршооны төлөөлөгч тайлбарлахдаа “... энэ бол
үйлдвэржилтийн пайлот (хагас туршилтын) ХАА-н хоршоог зөв зохион байгуулсны үр шим”
баазыг сонгон авч тусгай зөвшөөрөл олгон улсын гэж байлаа.
болон орон нутгийн төсвөөс хамтран Харин Батсүмбэр сумын хувьд социалист
санхүүжүүлжээ[13]. төлөвлөгөөт эдийн засгийн үед 1930-д оноос САА
БНХАУ-ын хувьд корпораци манлайлалтай хэлбэрээр анх байгуулсан боловч зүүнтний алдаа
тэнцвэргүй худалдааны төрлөөр, Япон улс завхрал гэгчээр алдагдалтай ажилласан учраас

212