эрдэм шинжилгээний
мэдээллийн нэгдсэн систем
эрдэм шинжилгээний
мэдээллийн нэгдсэн систем
ЭРДЭМ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ
Манай эрдэмтэд цуврал бүтээл
Монгол оронд элбэг тархсан эрдэс түүхий эдийг ашиглан холимог барьцалдах материал цуглуулан авч түүгээр дулаан- дуу тусгаарлах өндөр чадвартай орон нутгийн бөгөөд экологийн цэвэр барилгын материал үйлдвэрлэх технологийг боловсруулж, шинэ материалын физик- механик чанар, бүтэц бүрэлдэн тогтох зүй тогтлыг судалсан дүнг мөн манай орны эрс тэс цаг уурын онцлог нөхцөлд ялангуяа хуурай цаг ууртай үед портландцементэн чулуу, бетоны бүтэц бүрэлдэн тогтох онцлог, бүтцийг сайжруулах эх орны зарим түүхий эд болон аж үйлдвэрийн хаягдал (үнс, шаарга, газар тариалангийн хаягдал г.м)-аар шинэ материал гарган авах чиглэлд хийсэн судалгааны ажлын зарим үр дүнг тоймлон орууллаа. Энэ номыг барилга, барилгын материалын үйлдвэрлэлд ажилладаг инженер техникийн ажилтан, бетоны чанар, бүтцийн чиглэлээр судалгаа хийдэг судлаачид, докторант, магистрант болон бакалаврын түвшинд суралцагчдад зориулав.
Орчин цагийн монгол хэлний асуудалд онцгой байр эзэлдэг өөр нэг асуудал бол өгүүлбэр зүйн судалгаа юм. Энэ асуудлаар хэл шинжлэлийн тэргүүлэх профессор Цэдэндамбын баримталж байсан байр суурийг толилуулахаар «Орчин цагийн монгол хэлний өгүүлбэр-зүй» номоос хэсэглэн авч хэвлүүллээ. «Эрдмийн бүтээлийн товчоо»-ны хоёрдугаар бүлэгт 1970-2000 он хүртэлх хугацаанд бичиж нийтлүүлсэн эрдэм шинжилгээний өгүүлэл, илтгэлээс түүвэрлэн хэвлүүллээ. Хэл шинжлэлийн доктор Ц.Цэдэндамбын бүтээлийн жагсаалтыг хавсаргав.Энэхүү бүтээлийг, хэлийг өөрийн мэргэжил болгон сонгосон профессор, багш, оюутан болон гадаад хэлийг сонирхон судалдаг залууст зориулав.
Доктор, профессор Ж.Цэвээнжавын 30 гаруй жилийг эрдэм судлалын болон сургалт, танин мэдэхүй, сурталчилгааны бүтээл туурвилуудыг тусгасан болно. 2-р хэсэг нь дотроо газрын тосны геологи-хайгуул, ерөмдлөг-олборлолт, газрын тос, түүний бүтээгдэхүүний боловсруулалт, чанарын хяналт, хадгалалт-тээвэрлэлт-түгээлт, экологи-байгаль хамгаалал, аюулгүй ажиллагаа, сургалт-мэдээлэл-сурталчилгаа гэсэн бүтэцтэй болно.Энд газрын тос, хийн тархалт, нөөц, олборлолт, хэрэглээний талаар дэлхийн, бүс нутгийн, эх орны хэмжээнд судалгаа хийж зохих дүгнэлт эх орны газрын тосны ордуудын агуулагч чулуулаг, нөөц, тосны гарал үүсэл, усны эрдэсжилт, нөөцийн ангилалын харьцуулалтын талаар болон газрын тосны орд, талбайн өрөмдлөг-олборлолтын нөхцлийг судлах арга зүйн мөн түүнчлэн Тамсаг, Дорноговийн сав газруудын өремдлөг- олборлолтын нөхцлийн талаар одоо байгаа материалд тулгуурлан зохих дүгнэлт егсөн өгүүллүүд орсон
Энд ашигт малтмалын орд, объектуудын өрөмдлөгийн нөхцөлийн судалгаа, харьцуулалт, үнэлгээний, нэн ялангуяа, цооногийн ханын тогтвортой байдлын үнэлгээний арга зүйг боловсруулах, угаалгын шингэний оновчтой жор, найрлагыг тогтоох чиглэлээр судалгаа явуулсан судалгааны дүнг оруулав. Мөн түүнчлэн хайлуур жонш, холимог металлын орд, объектууд болон тунамал хурдасны өрөмдлөгт гарах геологи-техникийн хүндрэлээс урьдчилан сэргийлэх, арилгах арга замын талаар түүний хийсэн судалгааны дүн, туурвисан бүтээлүүдийг нэгтгэв. Өрөмдлөгийн ажлын түүх, хөгжилт, боловсон хүчин, техник технологийн шинэчлэлт болон зах зээл-эдийн засаг-эрх зүй-менежментийн асуудлаар судалгаа, үр дүнг толилуулав.Энэхүү бүтээл нь өрөмдлөгийн технологи-менежментийн чиглэлээр ажиллагч мэргэжилтнүүд, судлаачид, оюутнуудад зориулагдсан болно.
Монгол орны ой ашиглалтын Төвийн бүсэд ургадаг шинэс модны технологийн шинж төрхийн судалгаанд тулгуурлан эсгэлт, зүсэлтийн технологийн оновчлолын онолын тооцоог хийж үйлдвэрлэлд нэвтрүүлэх бодит зөвлөмжийг дэвшүүлжээ. Түүнчлэн, үйлдвэрлэлийн төсөл, тооцоо, судалгааны инженер техникийн ажилтанууд, оюутан сурагчдад зориулан түүний бичсэн ном товхимолуудын дээжисээс, түүхий эдийг иж бүрэн, оновчтой ашиглах чиглэлээр гүйцэтгэсэн эрдэм шинжилгээний төслүүдийн зарим үр дүнгийн үзүүлэлтүүд, технологийн дэвшил, шинэчлэлээр асуудал дэвшүүлсэн өгүүлэл, санал, зөвлөмж зэргийг хураангуйлан бүтээлүүдийг инженер техникийн ажилтанууд, судлаачид, их дээд сургуулийн багш оюутнуудад зориулан гарын аалага, лавлагааны хэлбэрт оруулан хураангуйлан багтаажээ
Энэхүү бүтээлд ялгагдахуй буюу хос хууль нь байгаль, нийгмийн бүх хуулиудыг багтаасан ерөнхий хууль болох, энэ хуулиар зурхайн онолын үндэс, гэр бүлийн шинжлэх ухааны үндэслэл, эцэг-эх- хүүхэд гурвын хүйн холбооны математик болон геометр загвар, эх орон, монгол малын шинжийн сударт малчин өрх айл бүхэн биеэ даасан бичил улс болох, малчин-мал-байгаль гурвын хүйн холбоо, таван хошуу мал сүргийн шинжийг шинжлэх ухааны үүднээс нарийн судалсан тухай, сүүлийн жилүүдэд бичсэн эрдэм шинжилгээний өгүүлэл, захидал, ярилцлага, бүтээлийн товчоо зэргийг багтаасан болно.
Уг бүтээлд 1-р бүлэгт байгаль нийгмийн хуулиудыг багтаасан ерөнхий хууль болох, нүүдлийн ба суурин иргэншлийн үүсэл ялгаа, таван махбодын онолыг тайлбарласан болно. 2-р бүлэгт хүний үүсэл, хөгжлийн шинэ онол, үзэл бодол, түрүү үеийн монголчуудын шинжлэх ухаантай хослуулан тайлбарласан бүтээлүүд, 3-р бүлэгт гэр бүлийн математик загвар, байгалийн сор болох бүтээл эх орон, эх нутгийн холбоос, гэр бүлийн сүлдний загвар, эр эм хүний ижил бах ялгагдах шинж, хослон амьдрахын учир холбогдол, 4-р бүлэгт монгол малын шинжийн судар, нэртэй бүтээлийн нэмэлт болгон баяжуулсан мэдээллүүд, бэлчээрийн мал маллах арга ухаан, ирээдүйн төлөв, 5-р бүлэгт шинжлэх ухааны болон уран сэтгэмжийн төрөл бүрийн сэдвээр бичсэн эсээ өгүүллүүд зохиогчийн бодол, эргэцүүлэл, захидал, сонин болон телевизийн ярилцлага, сурвалжилгуудыг багтаасан байна.
Зохиогчийн судалгааны ажлын үр дүн, товчоон хэлбэрээр бичсэн энэ номонд хэт өндөр хүчдэлийн цахилгаан дамжуулах шугамын ажлын горимын онцлог, горим тохируулгын арга, аргачлал, ийм шугамын ашигт байдлыг хангах, хоосон явалтын болон бага ачааллын үеийн хүчдэл тохируулах хэрэгсэл сонгох аргачлач, дөрвөн туйлтын нэгдсэн параметрүүдийг тодорхойлох хялбар арга, номограмм болон хэт өндөр хүчдэлийн шугамын чадлын алдагдалыг тооцох хялбаршуулсан шинэ арга зүйг тусгасан болно
Уг эмхэтгэлд Монгол улсын дээд боловсролын тогтолцоо, их дээд сургуулиудын сургалтыг боловсронгуй болгох, эдийн засагчдыг бэлтгэх, давтан бэлтгэх чиглэлээр нийтлүүлсэн илтгэл, өгүүллүүдээс түүвэрлэн оруулжээ. Түүнчлэн хэрэглээний математик, математик загварчлал, прогнозын аргуудыг барилгын салбарын удирдлага төлөвлөлт, зохион байгуулалт, эдийн засгийн тооцоо, шинжилгээ судалгаанд хэрэглэх арга зүй болон зах зээлийн эдийн засгийн харилцааны нөхцөлд барилгын үйлдвэрлэлийн менежмент, маркетинг, логистикийн тухай болон аливаа бизнесийн байгууллагын өрсөлдөх чадварт нөлөөлөх хүчин зүйлсийн шинжилгээний аргуудыг энэхүү бүтээлд оруулжээ.
Орон зайн нимгэн ханатай бүтээцийн тооцооны онол, түүний дотор бөмбөр хучилт ба муруй хүрээ элементээс тогтсон орон зай хучилтын тооцооны талаар хийгдсэн онолын судалгаа, мөн барилгын зарим бүтээцийн бат бэх, тооцооны онолын талаар хийсэн судалгааны ажил энэхүү бүтээлд орсон
Шинжлэх Ухаан Технологийн Их Сургууль 8-р хороо, Бага тойруу, Сүхбаатар дүүрэг Улаанбаатар, Монгол улс 14191
research@must.edu.mn
+976-11 318153 +976-11324590 (1030)
© 2022 ШУТИС. Эрдэм шинжилгээний мэдээллийн нэгдсэн систем.
