Impact Factor 1.453

Монгол орны девон-карбоны цаг үе буюу одоогоос 400-290 сая жилийн өмнө хуримтлагдсан далайн тунамал хурдас чулуулгийн геологийн тогтоц, давхарга зүй, хурдас хуримтлалын зүй тогтол, эртний орчин, геодинамикийг  микроафуны үлдэгдэл, седиментологийн аргаар сэргээн судалдаг.

1. The Mandalovoo–Gurvansayhan terranes in the southern Gobi of Mongolia: new insights from the Bayankhoshuu Ruins section

A. Munkhjargal^1,2, P. Königshof², J. A. Waters³, S. K. Carmichael³, S. Gonchigdorj¹, H. Thassanapak⁴, M. Udchachon⁴, Sh. Davaanyam⁵

(1) Mongolian University of Science and Technology 8^th khoroo, Baga Toiruu 34, Sukhbaatar District, 14191Ulaanbaatar, Mongolia, ariuka.munkhjargal@senckenberg.de  https://doi.org/10.1007/s12549-020-00471-y

Өмнөд Монголын Баянхошуу Туурийн зүсэлт хүчтэй тектонизийн үйл ажилгааны нөлөөгөөр атирч нугарч эвдэрч тасарсан байдалтай байдаг. Ерөнхийдөө гурван нарийвчилсан зүсэлтийг Ордовикоос Карбоны настай чулуулагт хэмжсэн ба  давхрага зүйн үр дүнг фацын үр дүнтэй нийлүүлэн Мушгиа дүүргийн Палеозойн насны литостратиграфийн тодорхойлолтыг нэмэгдүүлсэн. Нийт зүсэлтийн далай тэнгисийн хурдас нь галт уулын Силур-дунд Девоны, дунд-дээд Девоноос Миссиссиппын базалтын лаваар тодруулагдах ба арлан нуман бүтцийг илэрхийлнэ. Ботуулхудаг формацын Минжин мембэр (дунд-дээд Девон)-н ихэнхи хэсэг нь зузаан базаль болон эх газрын галт уулын чулуулгаас бүрдэх бол үлдсэнийг нь цахиурлаг алевролит ба яшма бүрдүүлнэ. Ордовикоос Силур, Доод Девон ба Миссиссипп нь зузаан шохойн чулуунаас бүрдэнэ. Макрофаун сийрэг боловч тодорхой үеүүдээс шохойн чулууны горизонтудаас хэд хэдэн амьтны анги олддог байгаа. Микрофаун болох радиоляр ба конодонтууд ерөнхийдөө сийрэг муу хадгалалттай. Гэвч өмнөх судалгааны материал, цуглуулга болон шинэ конодонтын үр дүнгүүд дээр үндэслэн илүү нарийвчилсан биостратиграфийн  баримтыг Баянхошуу Туурийн зүсэлтийн Хоёрмод, Ботуулхудаг, Арыншанд формаацууд дээр гаргаж ирсэн. Жишээ нь Арыншанд формац хожуу Bispathodus ultimus-аас Scaliognathus anchoralis–Doliognathus latus конодонтын биозон хүртэлх тархалттай болохыг илрүүлсэн. Түрүү Миссиссипп-д (Турне-Визеин хил зааг орчимд) тектоник брекчийг нийлээдгүй зузаан улаан шаварлаг хурдас хучдаг ба энэ нь эх газрын гаралтай гарш илрэлийг илтнэнэ. Хүчтэй тектоник үйл ажиллагааны улмаас фацын өөрчлөлт, хэд хэдн үл нийцлэг ба хурдас хуримтлалын тасалдалт илэрдэг. Ихэнхи давхрагууд нь атирч хагаралд өртсөн байдаг, эвдрэл хагарал нь хэдэн см хэдэн мерт  зузаан хүртэл илэрдэг. Ерөнхийдөө хурдасууд нь нэг бол МандалеОвоо эс үгүй бол Гурвансайхан террейнд илэрдэг.